Co łączy kowbojów z Yellowstone i współczesnych mężczyzn?

Dlaczego strategia "udawania, że nic się nie dzieje" może okazać się śmiertelnie groźna?

W fikcyjnym świecie serialu „Yellowstone” wiele elementów wzbudza mój podziw. Wciągająca fabuła, produkcyjny rozmach, czy widowiskowe krajobrazy Montany to pierwsze, co rzuciło mi się w oczy – wystarczy obejrzeć jeden odcinek, żeby zauroczyć się pięknymi ujęciami galopujących koni, bydła i ranczerów zaganiających krowy na pastwiskach u podnóży Rocky Mountains.

Wrażenie robi też niezwykła dbałość o detale – zarówno jeśli chodzi o kostiumy, jak i surowe realia ranczerskiego świata. Do tego wszystkiego pierwsze skrzypce przez niemal wszystkie sezony gra Kevin Costner, świadomie odwołując się do nostalgii z czasów, kiedy wcielał się w rolę „Tańczącego z wilkami”. 

Jak na współczesnych kowbojów przystało potrafią poradzić sobie w skrajnie niebezpiecznych sytuacjach: ujeżdżają konie na rodeo, wychodzą cało ze śmiertelnie niebezpiecznych strzelanin i przesypiają noce leżąc na zimnej glebie nie dostając wilka. Zwłaszcza mając na uwadze ten ostatni przykład, nie muszę chyba nikogo przekonywać, że scenarzysta obdarzył ich prawie nadludzkimi zdolnościami. Dlatego tym bardziej uderzające jest to, jak zupełnie nie radzą sobie oni z jakimikolwiek trudnymi emocjami.

„Śmierć kogoś bliskiego? Bankructwo? W wachlarzu reakcji kowboja z Yellowstone jest praktycznie jedna reakcja: udawanie, że nie ma problemu”.

Kiedy ktoś próbuje z nimi o problemie porozmawiać zmieniają temat, a kiedy wyparte emocje zaczynają buzować i domagają się ujścia wybierają jedną z trzech opcji: przemoc, autoagresję albo nadużywanie alkoholu.

To może Cię również zainteresować, przeczytaj artykuł „Chcesz nauczyć się słuchać? Rozmawiaj z dorosłymi jak z dziećmi” →

3 najczęstsze mechanizmy unikania emocji u bohaterów „Yellowstone”:

• Zmiana tematu lub całkowite milczenie
  
  
• Tłumienie emocji przez alkohol lub samotność
  
  
• Reakcja fizyczna: przemoc, agresja lub ucieczka

Łatwo można byłoby zbyć ich problemy mówiąc, że to przecież literacka fikcja zrodzona w wyobraźni pisarza zafascynowanego światem Dzikiego Zachodu. Mechanizmy (nie)radzenia sobie z emocjami, które obejrzeć możemy w odcinkach „Yellowstone” są czymś powszechnym wśród mężczyzn – tych z krwi i kości, a nie tylko tych z kart scenariusza.

Co o udawaniu wśród mężczyzn mówi społeczność akademicka?

Naukowcy z Deakin University w Melbourne zbadali kilka lat temu 272 australijskich mężczyzn w wieku 30-37 lat⁽¹⁾. W wywiadach, które prowadzili badacze przez kilka lat (przed i w trakcie trwania pandemii COVID-19) pytali mężczyzn o strategie radzenia sobie z problemami psychicznymi.

Z tych badań płyną co najmniej dwa interesujące wnioski. 

1. Pierwszy jest raczej optymistyczny, gdyż strategię unikania problemów wybierało zaledwie 12% badanych. Oni zaprzeczali, że odczuwają negatywne emocje, starali się za wszelką ceną odwrócić uwagę od swojego cierpienia (np. spożywając alkohol), unikali rozmów na trudne tematy. Dokładnie tak jak kowboje z „Yellowstone”.

2. Drugi wniosek jest już mniej optymistyczny. Skutki psychiczne dla grupy mężczyzn preferujących strategie unikowe są opłakane: m.in. pogłębienie się stanów lękowych, obniżone samopoczucie, a w niektórych przypadkach eskalacja konfliktów w relacjach rodzinnych. U tej grupy stwierdzono również wyższe niż przeciętne poziomy stresu, lęku, depresji i złości. Mieli oni większe problemy z regulacją nastroju oraz wykazywali wyższe ryzyko agresji. 

„Takie problemy psychiczne mogą zakończyć się nawet śmiercią”.

Światowa Organizacja Zdrowia od lat bije na alarm i zwraca uwagę, że mężczyźni są dużo bardziej narażeni na ryzyko samobójstwa niż kobiety⁽²⁾. Dysproporcji w statystykach upatruje się najczęściej w tym, że mężczyźni rzadziej zgłaszają się ze swoimi problemami do specjalistów⁽³⁾.

Dlatego akurat w kwestii radzenia sobie z trudnymi emocjami nie polecam wzorować się na kowbojach z serialu z Kevinem Costnerem w roli głównej. Podobne zdanie w sprawie unikania rozmów na trudne tematy mają eksperci z Uniwersytetu Harvarda⁽⁴⁾, którzy radzą na stronie uczelni:

„Jeśli zauważasz, że wypierasz problemy, zwróć się o pomoc. Porozmawiaj z kimś bliskim lub zasięgnij opinii terapeuty”.

Tyle i aż tyle. Okazuje się dużo skuteczniejsze niż udawanie, że nie ma problemu.

Zainteresował Cię ten tekst? Przeczytaj również mój artykuł: „Czy krzyk naprawdę rozładowuje gniew? Psychologia, emocje i wrestling” →

Sekcja FAQ

Czy bohaterowie „Yellowstone” są realistycznym obrazem współczesnych mężczyzn?

Serial przedstawia przerysowaną wersję świata ranczerów, jednak mechanizmy psychiczne, które ukazano – takie jak unikanie emocji, wypieranie problemów czy sięganie po alkohol – mają swoje odzwierciedlenie w realnym życiu. Badania pokazują, że część mężczyzn stosuje właśnie takie strategie w obliczu kryzysów.

Dlaczego mężczyźni częściej unikają rozmów o emocjach?

Wielu mężczyzn wychowywanych jest w kulturze, która premiuje twardość, samowystarczalność i powściągliwość emocjonalną. Przyznanie się do trudnych emocji może być przez nich odbierane jako słabość, co skutkuje unikaniem rozmów, izolacją i tłumieniem uczuć.

Jakie są konsekwencje unikania emocji?

Unikanie emocji może prowadzić do pogłębienia się lęku, depresji, trudności w relacjach i problemów z regulacją nastroju. W skrajnych przypadkach może to zwiększyć ryzyko agresji lub nawet samobójstw, o czym alarmuje m.in. Światowa Organizacja Zdrowia.

Co można zrobić, jeśli zauważamy u siebie tendencję do unikania problemów?

Eksperci – m.in. z Harvard Medical School – zalecają otwartość na rozmowy z bliskimi, szukanie wsparcia u specjalistów i świadome konfrontowanie się z emocjami. Nie trzeba od razu sięgać po terapię – pierwszy krok to nazwanie tego, co się dzieje.

Źródła:

1. Callander, D., Kelly, P. J., & Bourne, A. (2021). Avoidance coping strategies and mental health outcomes among Australian men during COVID-19. Frontiers in Psychiatry, 12, 621275. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.621275
2. World Health Organization. (2021). Suicide worldwide in 2019: Global health estimates. World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9789240026643
3. Oliffe, J. L., Rossnagel, E., Seidler, Z., Kealy, D., Ogrodniczuk, J. S., Rice, S. M., & King, T. (2020). Men’s health literacy: A review and recommendations. Health Promotion International, 35(5), 1037–1051. https://doi.org/10.1093/heapro/daz048
4. Harvard Health Publishing. (n.d.). Coping with difficult emotions. Harvard Medical School. https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/coping-with-difficult-emotions