Czy krzyk naprawdę rozładowuje gniew? Psychologia, emocje i wrestling

Wrestling jako współczesny rytuał rozładowania gniewu

„Stałem kilka metrów od ringu, kiedy jeden z zawodników zaczął wspinać się na narożnik...”

Wyprostował się niczym cyrkowy akrobata, żeby następnie wybić się z pełną siłą i polecieć nad ringiem. Ponad stukilowe ciało opięte w srebrzysto-niebieski strój leciało i mieniło się od świateł reflektorów. Leciało, leciało, aż w końcu runęło na ciało przeciwnika. Kilkusetosobowy tłum, który zebrał się w piątkowy wieczór, żeby oglądać występ wrestlerów w dawnej fabryce na warszawskim Kamionku krzyczał, ryczał i wydzierał się przy każdej spektakularnej akcji. 

Nie pamiętam, kiedy w czasie swojego reporterskiego researchu tak szybko zapisywałbym kolejne kartki swojego notatnika. Następnego dnia zajrzałem do tych notatek. Słowa „hałas”, „wrzask”, „krzyk” pojawiały się w nich co kilka zdań. 

Dlaczego ludzie krzyczą na galach wrestlingu?  

Zadzwoniłem do fanów amerykańskiego wrestlingu, których spotkałem tamtego wieczoru, żeby zapytać, co daje im ten krzyk i co pociąga ich w tych udawanych, teatralnych walkach.

Chodzi o gniew. 

„Potrzebuję tych kilku godzin w miesiącu” – gniew programisty

Od programisty, który – jak sam podkreślał – prowadzi najzwyklejsze, porządne życie i stara się być na co dzień uprzejmym człowiekiem usłyszałem, że potrzebuje tych kilku godzin w miesiącu, żeby przy ringu, w którym walczą wrestlerzy, zapomnieć o całym świecie. Swój gniew zebrany z kilku tygodni kanalizuje później w niewybrednych okrzykach. Z rana po takiej gali musi podleczyć swoje zmęczone gardło, ale zapewniał mnie, że nigdy nie był spokojniejszy. Do teatru chodzę się wzruszać albo śmiać, a do tego wrestlingowego teatru przychodzę rozładować gniew – przekonywał ochrypniętym głosem.

Czy krzyk naprawdę oczyszcza z emocji?

Od koleżanek, które odkryły, że potrafią głośno krzyczeć na zajęciach z samoobrony i od znajomych, którzy po wyprowadzce na bezludzie zachwalali sobie, że jak coś ich rozgniewa, to wreszcie mogą cały ten gniew wykrzyczeć nie martwiąc się o sąsiadów.

Interesuje Cię ten temat? Dowiedz się również „Jak zarządzać swoją złością” – przeczytaj artykuł. 

Co na to nauka? Psychologia o "terapii krzykiem"

Ale czy te anegdotyczne doświadczenia mają jakieś pokrycie w badaniach naukowych? Okazuje się, że w latach 70. ubiegłego wieku amerykański psycholog Arthur Janov prowadził "terapię krzykiem" – zafascynowany uczuciem katharsis (emocjonalnego oczyszczenia, które mieli przeżywać widzowie antycznych sztuk teatralnych) nakłaniał swoich pacjentów, żeby wyrażali swoje wyparte uczucia i cierpienia właśnie m.in. poprzez krzyk. Czy to działa? Psycholodzy zapytani o to przez brytyjski The Guardian mają poważne wątpliwości, co do skuteczności takiej terapii. W Niemczech sąd poprosił biegłych psychologów, żeby zaopiniowali metody Janova – ich wniosek był jednoznaczny: nie ma wystarczających naukowych dowodów, żeby określić jego metody pracy jako skuteczne.

W kwietniu tego roku w uznanym czasopiśmie naukowym Clinical Psychology Review ukazał się przegląd ponad 150 badań nad gniewem. Wnioski z tego artykułu są jednoznaczne. Wyładowywanie gniewu w agresywny sposób np. poprzez uderzanie w worek treningowy nie obniża poziomu gniewu. Zwiększenie pobudzenia może podobno nawet zwiększyć uczucie gniewu. 

To może Cię również zainteresować: Chromoterapia, czyli terapia kolorem – czy to działa?

To co w takim razie robić?

Skoro wydzieranie się pod ringiem, na którym wrestlerzy markują ciosy, ani energiczne uderzanie w worek nie wydają się być skuteczne, to co w takim razie robić?

Jak psychologia radzi sobie z gniewem? Sprawdzone techniki

Jak to dokładnie zrobić, możemy przeczytać na stronie Amerykańskiego Towarzystwo Psychologicznego (APA), największego stowarzyszenia naukowego psychologów w Stanach Zjednoczonych. Następnym razem, kiedy poczujesz, że ogarnia Cię gniew, spróbuj:

Techniki radzenia sobie z gniewem według APA

• głębokiego oddychania z przepony (nie z klatki piersiowej) – wyobraź sobie, że twój oddech pochodzi z „brzucha”,

• powtarzania uspokajających słów lub fraz, takich jak „spokojnie” czy „wyluzuj”, podczas oddychania,

• wizualizacji relaksującego obrazu z pamięci lub wyobraźni,

• powolnych ćwiczeń, na przykład jogi lub rozciągania, które pomoże rozluźnić mięśnie.

Przeczytaj również: Jak nauczyć się myśleć pozytywnie?

Dlaczego warto ćwiczyć te techniki na co dzień?

APA zaleca regularne ćwiczenie tych technik nie tylko w momentach gniewu, bo kiedy wejdą nam w krew będziemy mogli z nich skorzystać automatycznie w stresujących sytuacjach. Pracować należy nie tylko z ciałem, ale również z głową, dlatego eksperci APA radzą, żeby w przypływie gniewu starać się zastąpić myśli takie jak „Katastrofa!” i „Masakra!”, słowami „Tak, to rzeczywiście frustrujące, ale przecież to nie koniec świata”. Dłuższe, ale podobno bardziej pomocne i lepiej rozładowuje gniew.

Sekcja FAQ

Dlaczego ludzie krzyczą na galach wrestlingu?

Krzyk podczas gal wrestlingu bywa dla wielu osób formą emocjonalnego katharsis. W kontrolowanych warunkach mogą wyrazić gniew, frustrację i napięcie, co daje im subiektywne poczucie ulgi, mimo że nie rozwiązuje źródła problemu.

Czy krzyk naprawdę pomaga w rozładowaniu gniewu?

Takie przekonanie jest popularne, ale psychologia pokazuje coś innego. Według przeglądu ponad 150 badań (Clinical Psychology Review, 2024), agresywne wyładowywanie gniewu – jak krzyczenie czy uderzanie np. w worek – może wręcz pogłębiać frustrację.

Na czym polega "terapia krzykiem"?

"Terapia krzykiem" to kontrowersyjna metoda psychologiczna zapoczątkowana przez Arthura Janova w latach 70. Polegała na wyrażaniu tłumionych emocji poprzez krzyk. 

Jakie są skuteczne sposoby radzenia sobie z gniewem?

Psycholodzy z APA (Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne) zalecają m.in.: oddychanie przeponowe, uspokajające frazy, wizualizacje i delikatny ruch jak joga. Kluczowe jest też przeformułowanie myśli – np. zamiast „Katastrofa!”: „To trudne, ale poradzę sobie”.

Czy tłumienie gniewu jest zdrowe?

Nie. Tłumienie gniewu może prowadzić do problemów somatycznych i psychicznych. Chodzi o to, by gniew wyrażać w sposób konstruktywny i nieagresywny – właśnie po to są techniki psychologiczne oparte na regulacji emocji.

Jak krzyczenie wpływa na zdrowie psychiczne?

Krzyk może dawać chwilowe poczucie ulgi, ale jego długofalowy wpływ jest neutralny lub negatywny. Psycholodzy podkreślają, że to nie krzyk rozwiązuje problem, ale umiejętność pracy z emocją – świadomość, nazwanie i regulacja.

Źródła:

1. Krawczyk D. Jeden skacze na drugiego. Trzask. Łamie się stół. A tłum ryczy [Internet]. Warszawa: Wyborcza.pl; 2024 Mar 22 [cyt. 2025 Jun 17]. https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,31433811,jeden-skacze-na-drugiego-trzask-lamie-sie-stol-a-tlum-ryczy.html
2. Devlin H. Little evidence screaming helps mental health, say psychologists [Internet]. London: The Guardian; 2022 Sep 23 [cyt. 2025 Jun 17]. https://www.theguardian.com/science/2022/sep/23/little-evidence-screaming-helps-mental-health-say-psychologists
3. Janov A. Primal therapy and the birth trauma [Internet]. PubMed; 1981 [cyt. 2025 Jun 17]. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7180218/
4. Tafrate RC, Kassinove H, Simonsen H. Anger regulation treatment: A systematic review and meta-analysis [Internet]. Clinical Psychology Review. 2024 Apr [cyt. 2025 Jun 17]. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272735824000357
5. American Psychological Association. Anger management: Controlling anger before it controls you [Internet]. Washington (DC): APA; [cyt. 2025 Jun 17]. https://www.apa.org/topics/anger/control