Wnętrze drewnianej sauny: ławka z wiadrem i piec z kamieniami, widok przez drzwi na taras — okładka poradnika „Jak korzystać z sauny? 8 zasad dla zdrowia i relaksu”.

Jak korzystać z sauny? 8 zasad dla zdrowia i relaksu

Aktualizacja: 03/09/2025
Czas czytania: 1 min
Autor: Dawid Krawczyk
Sprawdzone przez eksperta

Czy sauna naprawdę wspiera zdrowie i relaks? Badania pokazują, że regularne saunowanie może poprawiać odporność, krążenie i samopoczucie. Zanim jednak wejdziesz do gorącej kabiny, poznaj 8 zasad bezpiecznego saunowania i sprawdź, kto powinien jej unikać.

Prosty przepis na relaks z sauną

„Dobry przepis nigdy nie ma więcej niż pięciu składników.”

Powiedział mi kilka lat temu szef kuchni w restauracji Impicetta na Zatybrzu w Rzymie. Byłem chwilę po zjedzeniu obfitej porcji rigatoni z najlepszą carbonarą, jaką kiedykolwiek miałem okazję smakować. Tamta miska makaronu już chyba zawsze będzie dla mnie punktem odniesienia dla tego tradycyjnego rzymskiego dania – poprzeczką, do której nikt na razie nawet nie doskoczył. I oczywiście, chcąc zaspokoić swoją wrodzoną i zawodową ciekawość, zapytałem o przepis na ten kulinarny sukces. Tym razem jednak nie będzie o gotowaniu – choć obiecuję wrócić kiedyś do tego tematu.

Ten cwaniacki tekst o pięciu składnikach, który padł z ust włoskiego kucharza przypomniał mi się ostatnio, kiedy wpatrywałem się w piecyk z gorącymi kamieniami ustawiony w saunie koło chatki u podnóży Tatr. Kiedy wylewałem siódme poty zorientowałem się, że piękno saunowania leży właśnie w jej prostocie. Pięć składników: drewno, ogień, powietrze, gorąca woda, zimna woda. I gotowe! Przepis na idealny relaks gotowy.

Czy saunowanie to najlepsza forma wylogowania?

Jedna minuta w saunie odpręża mnie tak, jak godzina relaksu poza nią.”

Nie ma chyba miejsca, w którym potrafiłbym zrelaksować się bardziej niż w saunie. Często po wyjściu myślę sobie o scenie z filmu „Interstellar”, w której bohaterowie lądują na odległej planecie, gdzie: „Jedna godzina spędzona tutaj oznacza siedem lat na Ziemi”. Jedna minuta w saunie odpręża mnie tak, jak godzina relaksu poza nią. Nie ma w tym żadnej magii – to w gruncie rzeczy prosty mechanizm. Za drzwiami do sauny zostawiamy wszystko – dosłownie i w przenośni. Nie ma telefonów, ekranów, powiadomień, maili, a zatem nie ma obowiązków, deadlinów, negocjacji. Zostaje nagie ciało, ręcznik, cisza i gorące powietrze.

Co mówi nauka o zdrowotnych korzyściach sauny?

Tylko czy podgrzewanie ciała w temperaturze przekraczającej czasem nawet 100°C ma sens? I czy tak ekstremalne doświadczenie może być zdrowe? Mimo że kucharz z Zatybrza wydawał się znać odpowiedź na każde pytanie świata, postanowiłem akurat o to zapytać świat nauki. W 2018 roku fińscy naukowcy przeprowadzili przegląd kilkudziesięciu badań dotyczących regularnego saunowania(1)

Wnioski? Regularne korzystanie z sauny przynosi znaczące korzyści zdrowotne: 

  • Zmniejsza ryzyko chorób naczyniowych, takich jak nadciśnienie i choroby serca, a także chorób neurodegeneracyjnych, szczególnie choroby Alzheimera i demencji.

  • Poprawia funkcje sercowo-naczyniowe(1) i obniża ryzyko chorób płucnych.

  • Łagodzi objawy niektórych dolegliwości, takich jak artretyzm.

Dowiedz się więcej: Jak sauna wpływa na zdrowie?

Kiedy nie korzystać z sauny? Poznaj przeciwwskazania

Sauna to jednak nie lek na wszystko, a tym bardziej nie dla wszystkich(2). Choroby sercowo-naczyniowe czy niedawno przebyty zawał serca to tylko niektóre z powodów, żeby przed skorzystaniem z sauny skonsultować się z lekarzem. W czasie infekcji skóry, przeziębienia, osłabienie organizmu też lepiej z sauny nie korzystać.

Sauna fińska czy łaźnia parowa? Porównanie dwóch tradycji

Choć obie formy kąpieli cieplnych mają wspólny cel – relaks i oczyszczenie organizmu – różnią się atmosferą, temperaturą i wpływem na ciało. Zobacz najważniejsze różnice:

Cecha / Element Sauna fińska (sucha)
 Łaźnia parowa (parówka)
Temperatura 70-100 °C 40-55 °C
Wilgotność 5-20% (suche powietrze) 90-100% (parne powietrze)
Atmosfera Suche, gorące powietrze, nagrzane drewno Gęsta para wodna, wilgotny klimat
Czas jednej sesji 8-15 minut 10-20 minut
Wpływ na organizm Intensywne pocenie, mocne nagrzanie skóry i mięśni Łagodniejsze nagrzewanie, większe nawilżenie dróg oddechowych
Regeneracja Dobre wsparcie dla mięśni, krążenia, detoksu potowego Korzystne przy problemach z drogami oddechowymi i skórą
Wymagany ręcznik Tak – siadamy/leżymy na ręczniku Nie – para maskuje, ale spłukujemy siedzisko przed i po
Dla kogo lepsza? Osoby lubiące intensywne ciepło, sportowcy, bywalcy saun Początkujący, osoby z wrażliwą skórą lub drogami oddechowymi
Efekt psychiczny Mocne „odcięcie” od bodźców, uczucie oczyszczenia i mocy Łagodniejsze wyciszenie, efekt spa i relaksu


Wybór zależy od potrzeb: fińska sauna sprawdzi się przy intensywnym treningu i regeneracji, a parowa – gdy chcesz zadbać o drogi oddechowe i skórę.

Jak korzystać z sauny? 8 zasad bezpiecznego saunowania dla początkujących

Skoro wiemy już co nam daje saunowanie, to warto dowiedzieć się, jak oddawać się gorącym kąpielom w zgodzie ze sztuką sięgającą czasów starożytnych. Miałem to szczęście, że kilka lat temu spędziłem popołudnie na rozmowie z Ireną Łukaszewską, saunamistrzynią z Warszawy. Zasady, które wtedy poznałem wtopiły mi się w rozgrzaną głowę i zostaną tam już chyba na zawsze.

  • Przygotuj się przed wejściem na saunę. Rozbierz się do naga i okryj się ręcznikiem. Nie wchodź w stroju kąpielowym, klapkach, ani w syntetycznej odzieży – pod wpływem gorącej temperatury mogą się stopić.

  • Weź prysznic przed. Umyj ciało i osusz je przed wejściem do sauny. Jeśli nosisz makijaż, zmyj go przed rozpoczęciem saunowania.

  • W saunie suchej (tzw. fińskiej) pamiętaj o ręczniku. Zabierz ze sobą nawet dwa, aby móc usiąść na nim całym ciałem, włącznie ze stopami.

  • W łaźni parowej (tzw. parówce) możesz być bez ręcznika. Jest tam tyle pary, że nikt nie będzie Cię widział. Spłucz siedzisko wodą przed wejściem i po wyjściu.

  • Sauna to nie tylko ciepło. Pamiętaj o schładzaniu! Cykl saunowy składa się z trzech faz: nagrzewanie w saunie (do 15 minut), schładzanie pod zimnym prysznicem lub w zimnym basenie i odpoczynku w temperaturze pokojowej. Odpoczywaj między sesjami przez co najmniej tyle czasu, ile spędziłeś w saunie. To najważniejsza zasada!

  • Strefa ciszy. Unikaj głośnych rozmów i zachowań mogących przeszkadzać innym. Sauna to miejsce relaksu, wyciszenia i medytacji.

  • Po saunowaniu uzupełnij płyny pijąc wodę. Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego bezpośrednio po saunie. Alkohol też jest niewskazany zarówno przed, jak i po saunie. Tak, w trakcie też nie.

  • Szanuj prywatność innych saunowiczów. Unikaj wpatrywania się, nie komentuj wyglądu innych osób. Nagość jest naturalna, ale jeśli wolisz, możesz okryć się ręcznikiem.

Złota zasada bezpiecznego saunowania

Jest jeszcze jedna złota zasada, o której powie wam każdy dojrzały saunamistrz:

„Jeżeli zastanawiasz się, czy powinieneś już wyjść, to po prostu wyjdź.”

Jeśli czujesz, że jest Ci za gorąco, to zdecydowanie lepiej wyjść za wcześnie, niż za późno. Pamiętajmy o tym, sauna to nie wyścigi, a skłonność do rywalizacji zostawmy za drzwiami. Tę ostatnio prośbę kieruję zwłaszcza do mężczyzn – o męskim upodobaniu rywalizacji polecam ciekawe badania naukowców m.in. z Uniwersytetu Stanforda – nie ścigajmy się na czas siedzenia w gorącej temperaturze. To, że wyszliśmy z nagrzanej chatki przed gościem, który zrobił się fioletowy, a powietrze łapał jak karp wyciągnięty z wody, o niczym nie świadczy.

FAQ: najczęściej zadawane pytania

  • Jak często chodzić do sauny, żeby wspierać zdrowie?
    Badania fińskie pokazują, że korzyści zdrowotne pojawiają się już przy 2-3 sesjach tygodniowo, a częstsze saunowanie (4-7 razy w tygodniu) może dodatkowo wzmacniać efekty. Najważniejsze to robić przerwy na regenerację i obserwować reakcję własnego organizmu.
  • Czy można iść do sauny podczas przeziębienia?
    W czasie infekcji organizm jest osłabiony, a ekspozycja na wysoką temperaturę może stanowić dodatkowe obciążenie. Najlepiej odczekać do całkowitego ustąpienia objawów i wtedy wrócić do saunowania.
  • Czy sauna oczyszcza organizm z toksyn?
    Główną funkcją pocenia jest regulacja temperatury ciała. Pot zawiera głównie wodę i elektrolity, a usuwanie toksyn to przede wszystkim zadanie wątroby i nerek. Sauna może więc wspierać naturalne procesy termoregulacji, ale nie zastępuje pracy narządów detoksykacyjnych.
  • Czy po saunie można ćwiczyć?
    Bezpośrednio po saunowaniu nie zaleca się intensywnego wysiłku fizycznego. Warto najpierw się schłodzić, odpocząć i uzupełnić płyny. Aktywność można podjąć dopiero po kilkudziesięciu minutach.
  • Czy sauna pomaga na stres i sen?
    Badania sugerują, że regularne saunowanie może obniżać poziom stresu i wspierać lepszą jakość snu dzięki wpływowi na układ nerwowy i termoregulację. To naturalna forma relaksu, ale nie zastępuje leczenia zaburzeń snu czy terapii psychologicznej.
  • Czy sauna poprawia odporność organizmu?
    Regularne korzystanie z sauny może sprzyjać odporności, m.in. poprzez poprawę krążenia i redukcję stresu, które wpływają na pracę układu immunologicznego.
Źródła:
Artykuł ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie stanowi porady medycznej, farmaceutycznej ani dietetycznej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane jako substytut profesjonalnej konsultacji ze specjalistą. Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety i zdrowego trybu życia.

Najnowsze artykuły

Bądź na bieżąco! Czytaj nasze najnowsze wpisy, odkrywaj aktualne tematy i rozwijaj swoją wiedzę oraz korzystaj z praktycznych porad każdego dnia z blogiem nikaMag.

Wnętrze drewnianej sauny: ławka z wiadrem i piec z kamieniami, widok przez drzwi na taras — okładka poradnika „Jak korzystać z sauny? 8 zasad dla zdrowia i relaksu”.
Porady i inspiracje

Jak korzystać z sauny? 8 zasad dla zdrowia i relaksu

Czy sauna naprawdę wspiera zdrowie i relaks? Badania pokazują, że regularne saunowanie może poprawiać odporność, krążenie i samopoczucie. Zanim jednak wejdziesz do gorącej kabiny, poznaj 8 zasad bezpiecznego saunowania i...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej
Co wyróżnia suplement diety dla dzieci w postaci żelki od nikalab?
Rodzina i rodzicielstwo

Co wyróżnia suplement diety dla dzieci w postaci żelki od nikalab?

Żelka bez poczucia winy – jak wygląda? Wspiera urozmaiconą dietę dziecka, a nie zastępuje ją, zawiera doskonale przyswajalne składniki od najlepszych europejskich dostawców, nie ma w składzie dodatku cukru ani...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej
Grafika z napisem Back to School na białej tablicy trzymanej w dłoniach na tle koloru pomarańczowego, symbolizująca powrót we wrześniu do szkoły i zdrowej rutyny.
Porady i inspiracje

Back to school – jak wrzesień pomaga wrócić do zdrowej rutyny

Wrzesień to taki „lepszy styczeń” – pełen świeżej energii, ale bez presji noworocznych postanowień. Atmosfera „back to school” działa także na dorosłych, zachęcając do powrotu do rutyny, odświeżenia lub wdrożenia...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej