Alkohol lekiem na pandemiczny stres?

Duży wzrost spożycia alkoholu odnotowano na całym świecie. Jak wynika z raportu Global Drug Survey ¹, opartego na badaniach prawie 60 tys. osób z Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Austrii, Niderlandów, Szwajcarii, Australii, Nowej Zelandii i Stanów Zjednoczonych, aż 43% osób wskazało, że od początku pandemii częściej pije alkohol. 36% twierdzi, że pije go więcej. Niemieccy terapeuci biją na alarm, mówiąc, że ich pacjenci częściej, niż przed pandemią, mają problemy z alkoholem. W Wielkiej Brytanii zgony związane z alkoholem wzrosły aż o 19% w porównaniu z poprzednim rokiem ². To największy wzrost od 20 lat.  

A jak wygląda spożycie alkoholu w Polsce? 

Z badań przeprowadzonych przez Biostat ³ wynika, że co 5. Polak pije alkohol co najmniej kilka razy w tygodniu, co 9. pije więcej podczas pandemii, a ponad 20% osób ograniczyło picie alkoholu lub całkowicie go wyeliminowało. Zmian w zachowaniu dotyczącym picia alkoholu nie zauważyła prawie połowa respondentów, natomiast 17,6% nie pije wcale. Znaczące są różnice między płciami. Codziennie piją częściej mężczyźni (4,7%) niż kobiety (2,1%), podobnie jak kilka razy w tygodniu: 21,9% mężczyzn i 12,6% kobiet. Zapytani o ilość alkoholu spożywanego jednorazowo, Polacy wskazywali najczęściej jedno piwo, kieliszek wina, 50 mg wódki lub odpowiednik dawki mniejszej niż 20 g czystego alkoholu etylowego. Co druga kobieta wypija najwyżej jedno piwo. A 40,5% mężczyzn podwaja dawkę spożywanego alkoholu.

Autorzy innego raportu ⁴, przygotowanego pod kierownictwem prof. UŁ dr hab. Jana Chodkiewicza z Zakładu Psychoprofilaktyki i Psychologii Uzależnień w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego, zaznaczają, że „ważnym aspektem, na który zwraca się uwagę analizując możliwy (i wysoce prawdopodobny) fenomen wzrostu spożycia alkoholu w okresie pandemii, jest potwierdzony naukowo spadek odporności immunologicznej organizmu, występujący u osób nadużywających alkoholu i uzależnionych”. Innymi słowy, naukowców martwi fakt, że zamiast wzmacniać odporność w tak niebezpiecznych czasach, dodatkowo ją obniżamy, pijąc więcej.

W rozmowie z Polską Agencją Prasową dr Andrzej Silczuk z Instytutu Psychiatrii i Neurologii zauważa, że to nie sama pandemia sprzyjała zmianie wzorców związanych z piciem alkoholu, ale wywołany przez nią kryzys. "Każdy kryzys jest silnym wyzwalaczem potrzeby radzenia sobie z nadmiarem negatywnych emocji. Jeśli przejrzymy historię ostatnich dekad, to zauważymy, że kryzys ekonomiczny w Grecji, poprzednia epidemia SARS, zamach terrorystyczny na World Trade Center spowodowały  zwiększenie się liczby osób uzależnionych od alkoholu (...) Ponieważ przeżycie kryzysu wiąże się z utratami, a utraty to są traumy, które wywołują szereg emocji od depresji po nasilenie zespołów lękowych, wahanie nastrojów, złość, frustrację, bezradność" - mówił ⁵.

3 miliony osób na świecie co roku umierają z powodu alkoholu.

Alkohol to jedna z najsilniejszych euforyzujących substancji znanych ludzkości, ale samopoczucie poprawia tylko na chwilę. Za to spustoszenia, które powoduje w organizmie, są już trwałe. Z danych WHO wynika, że rocznie 3 miliony osób na świecie umierają z powodu alkoholu. Naukowcy z UCS (Uniwersytetu Południowej Kalifornii) opublikowali badania ⁶, z których wynika, że alkohol przyspiesza szkody wywołane starzeniem. Ma także negatywny wpływ na serce, pamięć, zdolności poznawcze. Już jedna dawka alkoholu przyspiesza starzenie mózgu o tydzień.

Przy czym zarówno lekarze, jak i terapeuci podkreślają, że bezpiecznej dawki alkoholu nie ma. Na całym świecie problem jest na tyle poważny, że Światowa Organizacja Zdrowia opracowała globalną strategię alkoholową dla na lata 2022-2030 ⁷. Zalecenia WHO to przede wszystkim: 

• Ograniczenie dostępności alkoholu;
• Rozwijanie i egzekwowanie środków zaradczych związanych z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu;
• Ułatwienie dostępu do badań przesiewowych, krótkich interwencji i leczenia;
• Egzekwowanie zakazów lub kompleksowe ograniczenia dotyczące reklamowania alkoholu;
• Podniesienie cen alkoholu poprzez podatki akcyzowe i inną politykę cenową.

Bibliografia:

1. “GDS COVID-19 Special Edition: Key Findings Report”, Global Drug Survey, dostęp 31 grudnia 2021r.
2. Hamilton I., Sumnall H., “Pandemia w oparach alkoholu. Największy wzrost zgonów związanych z alkoholem od 2001 r.”, Gazeta Wyborcza, 21 grudnia 2021r.
3. “Pije co piąty, biega co dziesiąty – jak zmieniły się zwyczaje prozdrowotne Polaków podczas COVID-19”, biostat.com.pl. dostęp 31 grudnia 2021r.
4. Chodkiewicz J., “Raport z pierwszej części badań: ŻYCIE W DOBIE PANDEMII”, Instytut Psychologii Uniwersytet Łódzki, 1 maja 2020r.
5. Wysocka. M., “Koronawirus a alkohol. Jaki masz teraz model picia?”, Serwis Zdrowie PAP, 16 lipca 2020r.
6. Ning K., Zhao L., Matloff W. i inni, “Association of relative brain age with tobacco smoking, alcohol consumption, and genetic variants”. Sci Rep 2020r.,
7. “Global alcohol action plan”, World Health Organization, dostęp 31 grudnia 2021r.