Bliska Ci osoba obsesyjnie się odchudza? Może mieć anoreksję, oto jak możesz pomóc.

Ludzie, którzy cierpią na anoreksję, mają często zniekształcony obraz własnego ciała. Uważają, że wciąż ważą za dużo, nawet jeśli ich waga wskazuje na niedowagę. Chorobliwie skupiają się na utrzymaniu jak najniższej masy ciała. Ograniczają jedzenie, stosują diety, bardzo dużo ćwiczą. 

Ta choroba została opisana już 300 lat temu, a najwcześniejsze wspomnienia o niej sięgają starożytności. Mimo rozwoju medycyny wciąż nie można jednoznacznie określić jej przyczyn. Wiadomo, że wpływ na nią mają zarówno czynniki biologiczne, jak i społeczne oraz osobowościowe ¹.

Anoreksja ma najwyższy wskaźnik śmiertelności wśród wszystkich zaburzeń odżywiania. Większość zachorowań pojawia się przed 18.-20. rokiem życia i ten wiek się cały czas obniża. Z danych National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders wynika, że ok. 1% kobiet, zarówno w Polsce, jak i świecie, może cierpieć z powodu anoreksji. Problem ten znacznie częściej dotyczy kobiet, niż mężczyzn ². 

W pandemii wzrosła liczba osób z anoreksją.

Specjaliści podkreślają, że w pandemii koronawirusa znacznie wzrosła liczba dzieci i młodzieży (ale także osób starszych), zmagających się z zaburzeniami odżywiania. Powodem jest stres, związany z ograniczeniami pandemicznymi, towarzyszący mu lęk oraz izolacja. Na przykład w Wielkiej Brytanii wzrosła o 20% ilość skierowań do szpitali z powodu zaburzeń odżywiania. Czas oczekiwania na leczenie, które często ratuje życie takim osobom,  wydłużył się do kilku miesięcy ³. 

Pandemia przyspieszyła destrukcyjne procesy, które obserwujemy od około dekady. Nietrudno zorientować się, że ogromny wpływ na kształtowanie obrazu idealnej  (szczupłej) sylwetki mają media, zwłaszcza internet i social media ⁴. Zdaniem badaczy z Uniwersytetu w Pittsburgu, mamy tym większe problemy z postrzeganiem siebie i zaburzenia odżywiania, im częściej korzystamy z mediów społecznościowych. W grupie ochotników, która spędzała dużą część dnia w mediach społecznościowych, występowało 2,2 raza większe ryzyko wystąpienia anoreksji, bulimii oraz zaburzeń związanych ze zniekształconym postrzeganiem siebie ⁵. 

Co czuje osoba z anoreksją?

“Anoreksja zaczyna się zawsze od odchudzania. Oczywiście gros ludzi się odchudza, ale tylko pewien odsetek osób rozwija zaburzenie odżywiania, jakim jest anoreksja”, – mówi psycholożka i psychoterapeutka Katarzyna Kucewicz, właścicielka gabinetu Inner Garden. Wymienia pierwsze widoczne objawy: utrata masy ciała, zmuszanie się do intensywnych ćwiczeń, bardzo restrykcyjne zasady odżywiania, które stopniowo stają się głodzeniem. 

“Anoreksja zaczyna się najpierw w sferze naszej psychiki. Poprzedza ją brak akceptacji swojego ciała i niechęć do niego. Powody takiego stanu rzeczy mogą być różne – fakt, że ciało się zmienia, dojrzewa lub starzeje się. Lęk przed przybraniem na wadze często połączony jest z przekonaniem, że tylko szczupli ludzie coś znaczą” – wyjaśnia terapeutka. 

Jak wspierać osobę, u której podejrzewamy zaburzenia odżywiania lub anoreksję? 

“Anoreksja jest chorobą, w której życie człowieka jest zagrożone. W związku z tym wspieranie to przede wszystkim reagowanie w sytuacjach kryzysowych i niebagatelizowanie widocznych oznak złego stanu zdrowia” – mówi Katarzyna Kucewicz. Warto zachęcić osobę do skorzystania z pomocy psychologa lub psychiatry, można też pomóc w umówieniu wizyty. 

“Jeśli z nią mieszkamy, pilnujmy, aby rozkład dnia był rozplanowany i powtarzający się. Zawsze o tej samej godzinie jedzmy posiłki, przy stole w kuchni, np. całą rodziną. Rytuały rodzinne są bardzo ważne w wychodzeniu z choroby. Warto odwracać uwagę osoby chorej od tematu jedzenia i odchudzania, na przykład angażując ją w jakieś inne hobby niż ćwiczenia, organizując spotkania towarzyskie z innymi ludźmi czy też relaksujące wizyty w spa, na masażu albo po prostu na spacerze”, – dodaje terapeutka. Podkreśla przy okazji, że komunikacja z osobą dotkniętą anoreksją może być trudna i dezorientująca. 

“Warto być konsekwentnym i nie ulegać próbom manipulacji. Chory za wszelka cenę będzie próbował nie jeść. Nie jest to jego „zły” charakter, tylko charakter choroby, dlatego nie warto się złościć, tylko trzymać sztywno określonych zasad” – mówi. Jakich? Na przykład tej, że wszystkie posiłki jemy razem i do końca. 

W rozmowie z osobą z anoreksją dobrze jest w ogóle unikać tematu odchudzania, komentowania wyglądu. Skupić się raczej na tym, by wyrazić swoje obawy oraz (przede wszystkim!) wysłuchać, dać przestrzeń na szczerą rozmowę, okazać wsparcie, miłość i pełną akceptację chorego. “I podkreślać jak mantrę, że to nie jego osobę negujemy, tylko chorobę” – konkluduje psychoterapeutka.

Bibliografia:

1. Możdżonek P., Antosik K., "Kreowanie trendów dietetycznych przez media i ich wpływ na rozwój zaburzeń odżywiania się". Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 2017r.
2. "Anoreksja i bulimia", Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, dostęp 30 grudnia 2021r.
3. "Hidden epidemic of eating disorders because of COVID-19, new research finds", Royal College of Psychiatrics, 1 marca 2021r.
4. Możdżonek P., Antosik K., dz.cyt.
5. "Greater Social Media Use Tied to Higher Risk of Eating and Body Image Concerns in Young Adults", UPMC Life Changing Medicine, 5 listopada 2016r.