Czy można pić kawę w ciąży i okresie karmienia piersią?

Gdy słyszę “Kawa mnie budzi”, wiem, że chodzi Ci tak naprawdę o zawartą w niej kofeinę. Rzeczywiście, głównym źródłem kofeiny w diecie człowieka jest kawa. Nie zapominaj jednak również o herbacie. Zresztą kofeina obecna jest także w produktach zawierających ziarno kakaowca (czyli czekoladzie), napojach energetycznych oraz coca-coli. Substancja ta znalazła również zastosowanie w produkcji suplementów diety oraz środków przeciwbólowych. Biorąc pod uwagę dość dużą powszechność kofeiny w produktach spożywczych, można stwierdzić, że jest ona obecnie najszerzej spożywaną substancją psychoaktywną. 

Kawa w ciąży – czy może zaszkodzić?

Średnie dzienne spożycie kofeiny w krajach europejskich waha się w granicach 280-490 mg. To odpowiada mniej więcej 3-5 kubkom kawy (jedna filiżanka kawy to średnio 96 mg kofeiny). Przypisujemy jej pobudzające właściwości, “rozjaśnienie umysłu” w przypadku braku snu. Jednak nadmierne spożycie kofeiny może powodować negatywne konsekwencje zdrowotne, takie jak pobudzenie psychomotoryczne, bezsenność, bóle głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe. 

Kofeina szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, a maksymalne jej stężenie we krwi osiąga się po 1-1,5 godziny od spożycia. Substancja ta z łatwością przenika barierę krew-mózg, łożysko, jak również przechodzi do płynu owodniowego czy też mleka kobiecego. Plusem jest fakt, że nie kumuluje się w organizmie. Jednak u kobiet w ciąży metabolizm kofeiny jest spowolniony. W związku z tym ten związek zostaje w organizmie dłużej. Przenikając przez łożysko lub do mleka matki, kofeina jest przekazywana dziecku, a ono zdecydowanie gorzej sobie z nią radzi.  

Jak kofeina wpływa na ciążę i dziecko?

Badacze odnotowali, że im większe spożycie kawy i produktów zawierających kofeinę u kobiet w ciąży i okresie laktacji, tym wartość IQ dziecka jest niższa. Dane te potwierdzają obecne wytyczne dla kobiet w ciąży i podczas karmienia piersią. W tym okresie zaleca się nie przekraczać granicy w 200 mg kofeiny dziennie. Taką dawkę średnio zawierają razem jedna filiżanka kawy, jedna szklanka herbaty i tabliczka czekolady. Natomiast podczas badań porównujących efekty spożycia 2 filiżanek kawy z kofeiną i bez kofeiny w ciąży dziennie, różnice w średniej masie urodzeniowej dzieci oraz średniej długości trwania ciąży nie zostały zauważone.

Według aktualnej wiedzy umiarkowane lub okazjonalne spożycie kofeiny (jedna, dwie filiżanki kawy lub jej równoważników) przez kobiety w ciąży i w czasie laktacji nie wiąże się z niekorzystnymi skutkami, ale zależy to również od innych zdrowotnych uwarunkowań i stylu życia. 

Czy warto zrezygnować z kofeiny w ciąży i okresie laktacji?

Mając na uwadze dobro dziecka w ciąży oraz podczas karmienia piersią, warto jest rozważyć rezygnację z kawy i innych źródeł kofeiny. Jeśli jednak ta opcja nie wchodzi w grę, pamiętaj by nie przekraczać 200 mg kofeiny dziennie. Dodatkowo, karmiąc piersią, uwzględnij moment picia kawy/herbaty względem karmienia dziecka.

Najlepiej pić kawę bezpośrednio po karmieniu oraz unikać jej przez co najmniej 4 godziny przed karmieniem piersią, by zminimalizować narażenie dziecka na kofeinę. Zasadę taką należy wdrożyć również w przypadku innych napojów zawierających kofeinę – np. herbaty. 

Bibliografia:

1. Bech BH, Obel C, Henriksen TB, Olsen J. Effect of reducing caffeine intake on birth weight and length of gestation: randomised controlled trial. BMJ. 2007 Feb.
2. Calvaresi V, Escuder D, Minutillo A, Bastons-Compta A, García-Algar O, Pallás Alonso CR, Pacifici R, Pichini S. Transfer of Nicotine, Cotinine and Caffeine Into Breast Milk in a Smoker Mother Consuming Caffeinated Drinks. J Anal Toxicol. 2016 Jul;40(6):473-7.
3. Pituch A, Hamułka J, Wawrzyniak A, Zdanowski K. Ocena stosowania uzywek ze szczególnym uwzglednieniem spoiycia kofeiny w wybranej grupie kobiet karmiacych piersia [Assessment of stimulant use especially caffeine intake in selected group of the breastfeeding women]. Rocz Panstw Zakl Hig. 2012;63(2):171-8. Polish. PMID: 22928364.
4. McCreedy A, Bird S, Brown LJ, Shaw-Stewart J, Chen YF. Effects of maternal caffeine consumption on the breastfed child: a systematic review. Swiss Med Wkly. 2018 Sep 28;148:w14665. 
5. James JE. Maternal caffeine consumption and pregnancy outcomes: a narrative review with implications for advice to mothers and mothers-to-be. BMJ Evid Based Med. 2021 Jun;26(3):114-115. 
6. Gonzalez de Mejia E, Ramirez-Mares MV. Impact of caffeine and coffee on our health. Trends Endocrinol Metab. 2014 Oct;25(10):489-92.