Groźny PIMS – co wiemy o zespole pocovidowym u dzieci?

PIMS to wieloukładowy zespół zapalny związany z zakażeniem koronawirusem (Paediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS-CoV-2). Przypomina infekcję, bo dzieci przechodzące PIMS mają wysoką gorączkę, bóle brzucha i/lub biegunkę, zapalenie spojówek i wysypkę. PIMS nie jest jednak chorobą zakaźną, a stosowane leki mają wytłumić stan zapalny w organizmie. Długo myślano, że dzieci rzadko chorują na COVID-19. A jeśli już się zdarza, to zakażenie przechodzą bezobjawowo, zaś choroba nie powoduje u nich żadnych negatywnych konsekwencji. Dziś wiemy, że to nieprawda. Każda kolejna fala koronawirusa przynosi nowe informacje na temat tego, jak choroba i jej powikłania przebiega u dzieci.

PIMS zdarza się rzadko, ale zagraża życiu dziecka. 

Pierwsze przypadki PIMS odnotowano w Polsce już w maju 2020 roku, zaś od października tego samego roku nastąpiło duże zwiększenie liczby przypadków. Warto podkreślić, że to wciąż rzadkie powikłanie. Jednak jeśli się pojawia, dziecko zawsze powinno trafić do szpitala ¹. To dlatego, że jego stan może się gwałtownie pogorszyć. Taki stan może zagrażać życiu. U części pacjentów PIMS ma bardzo ostry przebieg. Prawie 8% dzieci wymagało leczenia na oddziałach intensywnej opieki medycznej, zaś śmiertelność wynosi ok. 2%. 

PIMS pojawia się zwykle w odstępie 2-4 tygodni po przebytym przez dziecko zakażeniu koronawirusem. Może wystąpić także wtedy, jeśli choroba przebiega bezobjawowo. Jak podkreślają lekarze, fale PIMS zawsze pojawiają się po kolejnych falach pandemii. 

Objawy, które wskazują na PIMS.

Najczęstszy objaw to gorączka. Przy PIMS pojawia się zawsze i zawsze jest niepokojącym objawem. Trzeba skonsultować się z lekarzem, jeśli wraz z gorączką występują bóle brzucha, biegunka, wymioty, wysypka, która pojawia się w różnych miejscach ciała, zapalenie spojówek (białka oczu są przekrwione, temu stanowi nie towarzyszy wydzielina), zmiany na języku („truskawkowy język“), obrzęk kończyn lub ogólne osłabienie. Pojawić mogą się także bóle głowy, karku i gardła. Lekarze uczulają, że u jednego dziecka nie muszą występować wszystkie objawy jednocześnie ². 

Kto najczęściej choruje na PIMS w Polsce? Zespół pocovidowy dotyczy najczęściej dzieci między 5. i 12. rokiem życia, średnia wieku wynosi 8,6 lat ³. Częściej chorują chłopcy – stanowią 63% tej grupy pacjentów. Gorączka występuje u wszystkich dzieci, 81% ma wysypkę, 76% – zapalenie spojówek, 82% – bóle brzucha. U 61% występowały także nudności lub wymioty. 60% z chorych dzieci miało biegunkę. Na moment powstania tego artykułu w Polsce odnotowano ponad 500 przypadków PIMS u dzieci ⁴. 

Czym grozi dziecku PIMS?

Choroba może atakować wszystkie układy ciała – pokarmowy, oddechowy, krążenia, moczowy i neurologiczny. Bezwzględnie należy skonsultować się z pediatrą, jeśli u dzieci występuje kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, ciśnienie jest zbyt wysokie lub zbyt niskie, zdarzają się krwawienia „bez powodu“ czy omdlenia, zmniejsza się ilość moczu, a dziecko jest senne (nadmiernie), apatyczne, zachowuje się inaczej niż zwykle. U chorych dzieci może dojść do powikłań kardiologicznych, w tym ostrego uszkodzenia mięśnia sercowego, nieprawidłowości w obrębie tętnic wieńcowych i zaburzeń rytmu serca. Istnieje także ryzyko wstrząsu.

O ile zakażenie wirusem można wykryć błyskawicznie, robiąc test, to uniwersalnego testu na PIMS nie ma. W rozpoznaniu pomagają wyniki badań laboratoryjnych, w których pojawiają się nieprawidłowości. Może spadać stężenie limfocytów, pojawiają się zaburzenia jonów i białek oraz wysokie markery uszkodzenia serca. Z uwagi na poważne ryzyko śmiertelnie niebezpiecznych powikłań każde dziecko z podejrzeniem PIMs powinno trafić do szpitala. Chorobę leczy się immunoglobulinami, glikokortykosteroidami dożylnymi, a także lekami biologicznymi. Decyzja zależy od lekarza prowadzącego i stanu pacjenta.

Bibliografia:

1. Okarska-Napierała M., Ludwikowska K., Jackowska K., “POSTĘPOWANIE Z DZIECKIEM Z WIELOUKŁADOWYM ZESPOŁEM ZAPALNYM POWIĄZANYM Z COVID-19”, Przegląd Pediatryczny2021/Vol. 50/No. 2/1-11
2. “Paediatric Inflammatory Multisystem Syndrome (PIMS)”, Great Ormond Street Hospital for Children, NHS Foundation Trust, listopad 2020r.
3. “Liczba przypadków PIMS w Polsce”, pimsudzieci.pl, dostęp 21 lutego 2022r.
4. “PIMS – zespół pocovidowy u dzieci”, pacjent.gov.pl, dostęp 21 lutego 2022r.