Zaburzeń snu jest ponad 100. Które dotyczy Ciebie?

Problemy z zasypianiem, wybudzanie się, kłopoty z oddechem (także pospolite chrapanie) wpływają na to, jak i ile śpimy. Zaburzenia snu przyczyniają się do problemów ze zdrowiem, w tym do zaburzeń psychicznych ¹. Często towarzyszą depresji, zaburzeniom lękowym różnego rodzaju ². Mając problemy ze snem, często je bagatelizujemy lub szukamy najłatwiejszego sposobu. Udajemy się po specyfik do apteki. Ta tendencja przybrała na sile w ostatnich latach. Jak wynika z międzynarodowych badań na temat jakości snu w czasach pandemii, spożycie leków nasennych powiększyło się o 20% ³.  

Objawy zaburzeń snu, na które warto zwrócić uwagę.

Określenie “problemy ze snem” jest zbyt szerokie, by istniał na nie uniwersalny sposób. Naukowcy intensywnie badają zaburzenia snu przez ostatnie 40 lat. Szczegółowo opisano ponad 100 zaburzeń. Różnią się co do przyczyn, objawów, a także medycznych i psychologicznych konsekwencji, do których prowadzą ⁴. Objawy, które sygnalizują, że mamy zaburzenia snu i powinniśmy przyjrzeć się swojemu stylowi życia lub poszukać specjalistycznej pomocy, to:

• kłopoty z zasypianiem,
• przerywany sen,
• duża senność w ciągu dnia,
• przypływ energii w porze wieczornej i nocnej

Im dłużej będziemy ignorować te objawy, tym większa szansa, że rozwiną się poważne zaburzenia. 

Bezsenność.

Jeśli chcesz spać, ale mimo to nie możesz zasnąć lub wybudzasz się w nocy, możesz cierpieć na bezsenność. Towarzyszy jej często nadmierna senność w ciągu dnia i problemy ze skupieniem. Z badań wynika, że cierpi na nią 1/3 ludzi (dorosłych). 

Co ciekawe, co 3 osoba nie zdaje sobie sprawy z tego, że trudności, których doświadcza w ciągu dnia, wynikają z bezsenności ⁵. Bezsenność zaburza nie tylko zdolności poznawcze. Podnosi ryzyko zachorowania na cukrzycę, raka, wystąpienie wysokiego ciśnienia oraz chorób serca ⁶.

Szereg czynników sprawia, że niektórzy są bardziej podatni na bezsenność. Dotyczy to osób starszych, tych, które są w dużym stresie, pracują na nocne zmiany oraz tych, w których rodzinach występowała ta przypadłość ⁷. Uniwersalnego leku nie ma. Lekarz prawdopodobnie zaleci zmianę stylu życia, unikanie stresu i używek oraz prawidłowe przygotowanie sypialni. Więcej porad o tym, jak dobrze spać, przeczytasz tu.

Niewyspane matki.

Uważa się, że dorośli powinni spać 7-9 godzin dziennie. To jednak niewykonalne, kiedy w rodzinie pojawia się dziecko. Wówczas mężczyźni tracą 13 minut snu w ciągu nocy, kobiety zaś – co najmniej godzinę ⁸. Naukowcy twierdzą, że sposób, w jaki spaliśmy przed zostaniem rodzicami, wróci do normy, dopiero gdy dziecko skończy 6 lat. Także z tego powodu młode matki są narażone na bezsenność, nerwicę, depresję oraz ogólne zmęczenie. Brak snu potęguje objawy depresji poporodowej, która występuje u 1 na 8 kobiet ⁹ .

Więcej niż chrapanie.

Około 10% osób, które chrapią, prawdopodobnie mają obturacyjny bezdech senny. Jest to choroba z częstymi, cyklicznymi zatrzymaniami lub ograniczeniami przepływu powietrza. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że występuje u nich to schorzenie. Jednak nieleczony bezdech, jeśli trwa 10 lat, zwiększa ryzyko śmierci aż o ok. 40-50%.  Chrapaniu poświęciliśmy osobny artykuł.

Nagły atak snu.

Zaburzenia snu poważnie zaburzają rytm życia, a jednym z tych, z którymi wyjątkowo trudno jest funkcjonować, jest narkolepsja. To zaburzenie związane z nagłymi atakami niekontrolowanej senności, które występują w ciągu dnia. Mogą pojawić się w każdej chwili, powodując niebezpieczne sytuacje. Na przykład, kiedy chory jest za kierownicą auta. Nie da się jej wyleczyć, ale leki pozwolą opanować ją na tyle, by móc normalnie żyć. Dlatego niezbędna jest konsultacja z lekarzem.

Objawy narkolepsji są dość oczywiste i groźne. Należy do nich katapleksja. Jest to gwałtowne rozluźnienie wszystkich mięśni powodujące, że osoba przeżywająca atak nie może utrzymać pionu. Kolejny objaw to paraliż senny, który powoduje, że chory nie jest w stanie ani mówić, ani się ruszać. To zaburzenie snu może się także objawiać w postaci halucynacji ¹⁰. Narkolepsja występuje u jednej na 2 tys. osób w USA i Europie ¹¹.

Zespół niespokojnych nóg (RLS).

Zespół niespokojnych nóg to zaburzenie snu, które występuje u ok. 10% populacji. U chorego występuje przymus poruszania nogami, bywa, że razem z innym objawami czuciowymi w obrębie nóg. Występują one wieczorem i podczas udawania się do snu, a ustępują pod wpływem ruchu. RLS bardzo pogarsza jakość snu, a w konsekwencji – życia. To schorzenie leczy się farmakologicznie ¹². Specjaliści zalecają także zmiany stylu życia, ćwiczenia rozciągające przed snem ¹³.

RLS częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. W grupie ryzyka są pacjenci z niewydolnością nerek. Rozwojowi tego schorzenia sprzyja także niedobór żelaza ¹⁴.

Koronasomnia.

Pandemia koronawirusa sprawiła, że zmieniło się całe nasze życie. Specjaliści mówią o „eksplozji bezsenności“ w pandemii, którą anegdotycznie nazywają „koronasomnią“.  Z jednej strony powoduje ją stres, a z drugiej jest to jedna z konsekwencji przechorowania COVID-19 ¹⁵.Bezsenność w następstwie pandemii coraz więcej ekspertów uznaje za osobne zaburzenie snu. Więcej o niej przeczytasz w osobnym artykule.

Bibliografia:

1. Suni E., “Mental health and sleep”. Sleep Foundation, 18 września 2020r.
2. Franzen P.L., Buysse D.J., “Sleep disturbances and depression: risk relationships for subsequent depression and therapeutic implications”. Dialogues Clin Neurosci. 2008r.
3. Mandelkorn U., Genzer S., Choshen-Hillel S. i inni, “Escalation of sleep disturbances amid the COVID-19 pandemic: a cross-sectional international study”. Journal of Clinical Sleep Medicine, 1 stycznia 2021r.
4.  Pacheco D., “Sleep Disorders”, Sleep Foundation, 1 grudnia 2020r.
5. Bhaskar S., Hemavathy D., Prasad S., “Prevalence of chronic insomnia in adult patients and its correlation with medical comorbidities”. J Family Med Prim Care. 2016r.
6. “Insomnia”, National Heart, Lung and Blood Institute, dostęp 1 grudnia 2021r.
7. Jak wyżej.
8. Richter D., Krämer M.D., Tang N.K.Y., Montgomery-Downs H.E., Lemola S., “Long-term effects of pregnancy and childbirth on sleep satisfaction and duration of first-time and experienced mothers and fathers”. Sleep, 1 kwietnia 2019r.
9. Pacheco D., “How does being a new parent affect sleep?”. Sleep Foundation, 3 listopada 2021r.
10. Suni E., “Narcolepsy. What it is, its causes, and the steps that can help manage it”, Sleep Foundation, dostęp 1 grudnia 2021r.
11. “Narcolepsy”, MedlinePlus, dostęp 1 grudnia 2021r.
12. Siemiński M., Nyka W.M., Nitka-Siemińska A., “Zespół niespokojnych nóg w praktyce ogólnolekarskiej”, Forum Medycyny Rodzinnej 2008r,
13. Fry A., “Restless Legs Syndrome (RLS). What it is, its causes and symptoms, and how it can be addressed to improve sleep”. Sleep Foundation, 2 października 2020r.
14. Siemiński M., Nyka W.M., Nitka-Siemińska A., “Zespół niespokojnych nóg w praktyce ogólnolekarskiej”, Forum Medycyny Rodzinnej 2008r.
15. Coronasomnia, Pandemic-Induced Insomnia, Is Not Just An Anecdotal Phenomenon”, npr.org., 18 września 2021r.