Czy można uchronić dziecko przed rotawirusem?

To właśnie te wirusy z rodziny Reoviridae są najczęstszą przyczyną ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego. Są malutkie, okrągłe – stąd ich nazwa “rotawirusy” – i bardzo zaraźliwe. W dodatku mają dużą odporność. Temperatura 60 st. C niszczy je dopiero po 30 minutach. Na powierzchniach rozmaitych przedmiotów mogą przetrwać nawet 2 miesiące! Wystarczy przejechać się windą, którą jechał przed nami ktoś zakażony, by złapać infekcję. Najbardziej zagrożone są malutkie dzieci, które ryzykują szybko się odwodnić. W skrajnych przypadkach mogą nawet umrzeć. 

Jak się chronić przed rotawirusem?

Remedium nie ma. Zarazić się jest stosunkowo łatwo, przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą. Zarówno przez styczność z brudną powierzchnią, którą dotknął zakażony, jak i kontakt z wydalinami (m.in. śliną). Na przykład poprzez zabawki w żłobku lub przedszkolu. Osoba, która już przechorowała, może zarażać inne nawet do tygodnia po ustaniu symptomów. Dlatego absolutnie kluczowe jest rygorystyczne dbanie o higienę – mycie rąk i dezynfekcja powierzchni.

Przed zakażeniem nie da się całkowicie uchronić. Jednak możemy zmniejszyć ryzyko ostrego przebiegu infekcji poprzez podanie dziecku szczepionki. Przy czym trzeba pamiętać, że okno czasowe, by zaszczepić malucha, jest niewielkie.

Zakażenie rotawirusem u dzieci do 5 lat często kończy się szpitalem.

Kiedy już rotawirus trafi do organizmu (przetransportowany np. na rękach), uszkadza nabłonek kosmków jelitowych. To powoduje stan zapalny jelit i żołądka. Okres wylęgania się wirusa w organizmie wynosi od 1 do 3 dób. Niektóre źródła mówią, że infekcja może nie dawać o sobie znać i dłużej. Kiedy się objawi, zwykle trwa od 4 do 10 dni, choć wydalanie wirusów może ciągnąć się aż do miesiąca. 

Główne objawy to wysoka gorączka, ostra biegunka. Stolce są wodniste, mają żółtawo-zielony kolory. Pojawiają się też wymioty, a co za tym idzie – osłabienie organizmu. Odwodnienie spowodowane rotawirusem może prowadzić do nagłych spadków cukru (hipoglikemii). Jest to śmiertelnie niebezpieczne, zwłaszcza w połączeniu z utratą łaknienia. Małego dziecka nie da się odpowiednio nawodnić w warunkach domowych. Zatem u dzieci do 5 roku życia często konieczna jest hospitalizacja. 

Rotawirusy powodują najwięcej zgonów małych dzieci na świecie.

Właściwie każde dziecko przechodzi zakażenie rotawirusem. Nie istnieje środek, który mógłby temu zapobiec. Samo przechorowanie nie chroni też przed powtórnym zakażeniem. Zakażenie rotawirusem wciąż jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie wśród najmłodszych dzieci. Przed wprowadzeniem szczepień w 2004 roku na świecie dochodziło do 111 mln zachorowań rocznie. Z tego 0,5 mln dzieci umierało na skutek zbyt późnej reakcji lub braku dostępu do służby zdrowia. W Polsce co roku rejestruje się od 20 tys. do 50 tys. przypadków zachorowań. Ponad 90% to przypadki leczenia szpitalnego. Reagować w przypadku ostrego przebiegu choroby trzeba błyskawicznie i nie wahać się przed wizytą na Izbie Przyjęć. 

Szczepionka przeciw rotawirusom chroni przed hospitalizacją.

Ochronić dziecko przed ostrym przebiegiem choroby można tylko w jeden sposób – szczepiąc je. Szczepienia na rotawirusy nie są obowiązkowe, ale od 2021 roku są bezpłatne. Odbywają się w 2 lub 3 dawkach. Pierwszą trzeba podać przed ukończeniem 12. tygodnia życia, a cały schemat szczepienia zakończyć przed 24. tygodniem życia.

Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, szczepionka w 85-98% chroni przed bardzo ostrym przebiegiem choroby, a co za tym idzie – przed koniecznością hospitalizacji. Podaje się ją doustnie, a zaszczepić dziecko można podczas innego, obowiązkowego szczepienia. Szczepionki są zwykle dobrze tolerowane. Wśród przeciwwskazań wymienić można przebyte wgłobienie jelita, poważne zaburzenia układu odpornościowego, reakcje alergiczne na substancje zawarte w szczepionce oraz ostre choroby infekcyjne, jak również występowanie biegunki lub wymiotów.

Bibliografia:

1. “Rotawirusy”, Główny Inspektorat Sanitarny, gov.pl. dostęp 23 lutego 2022r. https://www.gov.pl/web/gis/rotawirusy
2. “Szczepionka przeciw rotawirusom”, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, szczepienia.pzh.gov.pl, dostęp 23 lutego 2022r. 
3. “Rotavirus”, Center for Disease Control and Prevention, cdc.gov/rotavirus, dostęp 23 lutego 2022r. 
4. “Rotavirus”, sciencedirect.com, dostęp 23 lutego 2022r. 
5. Korycka M., “Rotawirusowe zakażenia szpitalne”. Przegląd Epidemiologiczny 2004r.
6. Korycka M., “Epidemiologia zakażeń rotawirusowych u dzieci”. Przegląd Epidemiologiczny 2001r.