Dlaczego nie znajdziesz żelaza w Bazach na co dzień od nikalab?

Prawie 30% kobiet świata ma anemię, a jej najczęstszą przyczyną jest niedobór żelaza ¹. Polsce na niedokrwistość cierpi ok.25% kobiet w wieku od 15 do 49 lat ². Czy to oznacza, że każda z nas musi suplementować żelazo prewencyjnie? Absolutnie nie. 

Zarówno niedobór żelaza, jak i jego nadmiar niosą ze sobą poważne ryzyko dla zdrowia. Innymi słowy, to, co uratuje jedną Polkę, trzem może zaszkodzić, jeśli suplementacja zostanie wdrożona bez nadzoru lekarza. 

Żelazo może być toksyczne.

W normalnych warunkach w naszej krwi krąży bardzo mało wolnych cząsteczek żelaza. Jest ono albo częścią białka hemoglobiny, albo zmagazynowane na zapas w postaci białka ferrytyny, albo związane z białkiem transportowym transferyną. Jeśli zaczynamy suplementować żelazo bez potrzeby, jego wolnych cząsteczek w krwiobiegu robi się więcej. Kiedy jest ich dużo, zaczynają uszkadzać nasze komórki. Nadmiar żelaza prowadzi do zatrucia i jest to zjawisko dość powszechne, szczególnie wśród dzieci ³. Na wczesnym etapie zatrucie objawia się w postaci bólu brzucha, nudności i wymiotów.

Jeśli kontynuujemy zbędną suplementację żelazem przez dłuższy czas, może się ono gromadzić w narządach wewnętrznych, powodując m.in. raka ⁴, uszkodzenie mózgu i wątroby, czasem nawet ze skutkiem śmiertelnym ⁵. 

Żelazo w ciąży – czy warto się suplementować?

Żelazo jest jednym z kluczowych pierwiastków w ciąży, jego niedobór może wywołać przedwczesny poród, a także spowodować, że płód nie będzie przybierał na wadze. Może też spowolnić rozwój mózgu przyszłego dziecka ⁶. 

Ale i nadmiar żelaza w ciąży ma swoje skutki uboczne. Większość towarzystw naukowych świata, w tym Polskie Towarzystwo Ginekologicznie (PTG), zaleca przyjmować ten pierwiastek tylko jeśli jego niedobór został potwierdzony badaniami ⁷. Lekarze i naukowcy zwracają uwagę na fakt, że nadpodaż żelaza może prowadzić do rozwoju insulinooporności, cukrzycy obu typów ⁸, także cukrzycy ciążowej ⁹ i stanu przedrzucawkowego (preeklampsji) ¹⁰. Te powikłania pojawiają się, jeśli kobieta planująca ciążę lub ciężarna przyjmuje przez dłuższy czas suplementy z żelazem “na wszelki wypadek”, nie mając niedokrwistości. To jest klasyczny przypadek, kiedy chcąc dobrze, osiągamy efekt zupełnie odwrotny od zamierzonego.

Uwzględniając rekomendacje PTG oraz dowody naukowe na potencjalną szkodliwość suplementacji żelazem w ciąży, nie dodaliśmy tego pierwiastka do Bazy na co dzień dla kobiet ciężarnych.

Nieprzyjemne objawy po suplementacji żelazem.

To, że nie musisz brać żelaza profilaktycznie, bez potrzeby, już wyjaśniliśmy. Ale oprócz ryzyka dla zdrowia, które niesie taka suplementacja, jest ona w większości przypadków po prostu mało przyjemna. Chyba każdemu, kto brał żelazo, zdarzyło się choć raz doświadczyć któregoś z tych nieprzyjemnych objawów:

• zaparcia,
• ból brzucha,
• biegunka,
• czarny stolec,
• nudności,
• wymioty,
• czarny osad na zębach (jeśli żelazo jest w postaci płynnej).

Ogólnie uważa się, że nie powinny one być powodem do niepokoju i są normalne, choć czasem mogą być wczesnym sygnałem zatrucia żelazem lub chorób układu trawiennego. Niezależnie od przyczyn te objawy są dokuczliwe i każdy wolałby ich uniknąć, ale osoby ze stwierdzonym niedoborem żelaza niestety będą musiały się z nimi zmierzyć.

Dlaczego w Bazach na co dzień od nikalab nie ma żelaza?

Podsumowując, w oparciu o twarde argumenty wymienione powyżej nie dodaliśmy do naszych Baz na co dzień pierwiastka, suplementowanie którego w większości przypadków nie jest potrzebne. Co więcej, przyjmowanie żelaza przez dłuższy czas bez kontroli specjalisty może przynieść więcej szkód, niż pożytku. Jednak jeśli rzeczywiście masz niedobór żelaza, to jego dawkę leczniczą musi dobrać lekarz. 

Bibliografia:

1. “​​WHO Global Anaemia estimates, 2021 Edition”, World Health Organisation, dostęp 22 grudnia 2021r.
2. Matacz M., “Anemia - skąd się bierze, kto choruje i co robić, gdy się pojawi?”. Zdrowie.pap.pl, 25 września 2020r.
3. Yuen H.W., Becker W., “Iron Toxicity”, [w]: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2021r.
4. Arnarson A., “The Dark Side of Iron - Why Too Much is Harmful”. 4 czerwca 2017r.
5.  Ingleson K., “What to know about iron poisoning”. Medical News Today, 12 sierpnia 2017r.
6. Rahtan M., “Konieczność suplementacji żelaza u ciężarnych jest powszechna”. Puls Medycyny, 11 marca 2021r
7. Zimmer M., Sieroszewski P., Oszukowski P. i inni, “Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych”. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020r.
8. Hansen J.B., Moen I.W., Mandrup-Poulsen T., “Iron: the hard player in diabetes pathophysiology”. Acta Physiol (Oxf). 2014r.
9. Rawal S., Hinkle S.N., Bao W. i inni, “A longitudinal study of iron status during pregnancy and the risk of gestational diabetes: findings from a prospective, multiracial cohort”. Diabetologia 2017r. 
10. Jirakittidul P., Sirichotiyakul S., Ruengorn C. i inni, “Effect of iron supplementation during early pregnancy on the development of gestational hypertension and pre-eclampsia”. Arch Gynecol Obstet 2018r.