O nikalab

Czy warto suplementować kwasy Omega-3 na co dzień?

Czas czytania: 5 min
Opublikowano 09/12/2022
kapsułki Bazy na co dzień nikalab z kwasami Omega-3 z alg

Nawet jeśli spożywamy ryby, nie mamy pewności, że dostarczymy sobie odpowiednią ilość kwasów Omega-3. A ten składnik jest bardzo ważny dla zdrowia człowieka na przestrzeni całego życie, zaczynając od okresu płodowego. Wszystko, co warto wiedzieć o kwasach Omega-3, znajdziesz w tym artykule.

Kwasy Omega-3 należą do grona najbardziej zbadanych naukowo składników diety człowieka. Są częścią rodziny kwasów tłuszczowych, jest to “dobry” rodzaj tłuszczu. Nasz organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć tego kluczowego dla zdrowia człowieka składnika. W teorii niezbędną dawkę Omega-3 powinna zapewniać nam dieta. W praktyce okazuje się to zadaniem trudnym do wykonania. Wiele badań wskazuje na to, że nie zjadamy wystarczająco kwasów Omega-3 1. Ten problem może dotyczyć aż 80% ludzi dorosłych 2. Czym grozi nam niedobór kwasów Omega-3? Komu, w jakim wieku i jak często warto suplementować ten składnik? O tym przeczytasz w naszym artykule. 

Czym są kwasy Omega-3 i jaką rolę pełnią w organizmie?

Kwasy Omega-3 to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które są uważane za niezbędny składnik diety człowieka. Omega-3 są integralną częścią membran komórek w całym ciele. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania receptorów komórkowych, a także do wytwarzania hormonów regulujących m.in. krzepliwość krwi i pracę naczyń krwionośnych. Wpływają także na to, jak działają nasze geny 3. Są niezbędne dla optymalnej pracy mózgu, serca, płuc, oczu, odporności 4.

Można wyróżnić 3 główne rodzaje kwasów Omega-3 – EPA, DHA i ALA. Kwasy EPA i DHA można znaleźć w rybach i owocach morza, jednak ich pierwotnym źródłem są algi. Ryby nie wytwarzają Omega-3, pozyskują je, zjadając algi. Więcej na ten temat przeczytasz w osobnym artykule. Kwasy ALA są najczęściej występującym rodzajem kwasów Omega-3 w produktach roślinnych – orzechach, siemieniu lnianym, awokado czy nasionach chia. 

Z punktu widzenia korzyści zdrowotnych kwasy ALA mają bardzo ograniczone znaczenie w porównaniu do EPA i DHA. Organizm człowieka może konwertować niewielkie ilości ALA do innych rodzajów Omega-3 5, jednak u ludzi ten proces przebiega nieefektywnie. Niektóre badania wskazują, że tylko 5% ALA może być transformowane do EPA i tylko 0,5% do DHA 6. Dlatego orzechy, siemię lniane i inne produkty roślinne nie mogą dostarczyć nam wystarczającej ilości kwasów Omega-3. 

Czy dieta zapewnia nam odpowiednią ilość kwasów Omega-3?

Jeśli chodzi o źródła spożywcze najbardziej korzystnych dla zdrowia człowieka rodzajów kwasów Omega-3 – EPA i DHA – to znajdziemy je w rybach i owocach morza. Standardową rekomendacją dietetyczną jest spożycie 2 porcji ryb lub owoców morza tygodniowo. Według uśrednionych obliczeń teoretycznych taka ilość powinna dostarczać nam niezbędną ilość Omega-3 7. W praktyce jednak bywa z tym różnie. 

Po pierwsze, jakość współczesnych ryb i owoców morza dostępnych w sprzedaży budzi wiele kontrowersji (ze względu na zanieczyszczenia, pestycydy, metale ciężkie, toksyny). Po drugie, zawartość Omega-3 nawet w tłustych gatunkach ryb cały czas się obniża. Jak wskazują badania naukowe, zawartość kwasów EPA i DHA w rybach hodowlanych, nawet tych uznawanych za najbogatsze źródło Omega-3 (np. łosoś) spadła co najmniej dwukrotnie w ciągu ostatnich 20 lat 8,9. Innymi słowy, nawet jedząc 2 porcje ryb tygodniowo, nie mamy pewności, że zjadamy odpowiednie ilości Omega-3. Z kolei częstsze spożycie ryb i owoców morza może być niebezpieczne ze względu na zawarte w nich zanieczyszczenia.

Kto potrzebuje kwasów Omega-3?

Ze względu na szerokie spektrum działań kwasów tłuszczowych Omega-3 potrzebujemy ich na wszystkich etapach życia i w każdym wieku – codziennie. Przyjrzyjmy się właściwościom zdrowotnym tych kwasów bardziej szczegółowo. 

Kwasy Omega-3 dla dzieci. 

Kwasy DHA (rodzaj Omega-3) stanowią większą część struktury mózgu i siatkówki oka 10,11. Szczególne znaczenie mają one zatem, gdy mózg i wzrok się dopiero rozwijają, czyli w okresie wczesnego dzieciństwa i wieku przedszkolnym. Kwasy Omega-3 są także bardzo ważne podczas nauki w szkole. Badania naukowe udowodniły, że suplementacja tego składnika wspomaga funkcje poznawcze, pamięć, koncentrację, zdolność do uczenia się i planowania u dzieci 12,13,14. Kwasy tłuszczowe Omega-3 mogą również przyczyniać się do obniżenia ryzyka depresji 15,16 i zaburzeń nastroju 17 u dzieci, a także pomagają łagodzić objawy ADHD 18. Niski poziom Omega-3 w organizmie jest związany z problemami ze snem u dzieci, a suplementacja tego składnika pomaga wydłużyć ilość przespanych w nocy godzin 19. Niektóre badania naukowe także potwierdzają związek pomiędzy niedoborem kwasów Omega-3 a ryzykiem pojawienia się astmy 20 oraz łagodzenie przebiegu tej choroby u suplementujących Omega-3 dzieci, które już mają astmę 21. Wystarczające spożycie kwasów Omega-3 w pierwszych latach życia człowieka pomaga również obniżyć ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych w późniejszym życiu – np. cukrzycy typu 1 czy stwardnienia rozsianego 22,23.

Kwasy Omega-3 dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią. 

Ciąża to krytycznie ważny okres dla zdrowia potomstwa, dlatego kwasy Omega-3 są bardzo ważnym składnikiem na tym etapie. Wymienione są na liście rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników suplementów diety dla wszystkich kobiet ciężarnych 24. Płód potrzebuje kwasów Omega-3 do prawidłowego wzrostu komórek, rozwoju układu nerwowego, mózgu i wzroku. Przyszła mama także czerpie korzyści, dostarczając swojemu organizmowi odpowiednią dawkę kwasów Omega-3. Tym samym obniża ryzyko depresji (także poporodowej), preeklampsji i przedwczesnego porodu 25,26,27. Niektóre badania także wskazują na to, że uzupełnienie niedoborów Omega-3 przez kobietę ciężarną polepsza jakość snu u jej dzieci już po urodzeniu 28. Więcej o tym, co warto suplementować w ciąży, przeczytasz w tym artykule.

W okresie karmienia piersią także warto zadbać o niezbędną dawkę kwasów Omega-3 na co dzień. Ten składnik jest naturalnie zawarty w pokarmie kobiecym, przede wszystkim w postaci kwasów DHA, których dziecko potrzebuje do dalszego rozwoju mózgu i wzroku 29. Dlatego zazwyczaj są dodawane także do mieszanek mleka modyfikowanego. Badania, które porównywały niemowlęta karmione mieszankami z i bez DHA, pokazały, że spożycie DHA przekładało się na lepszy rozwój wzroku u dzieci 30. Kwasy Omega-3 są na liście suplementów diety rekomendowanych przez PTGiP kobietom w okresie laktacji 31

Kwasy Omega-3 dla osób dorosłych obu płci. 

Jeśli chodzi o korzyści zdrowotne kwasów Omega-3 u osób dorosłych, jest ich naprawdę wiele. Kwasy te pomagają zwalczać stan zapalny, który jest podłożem do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych i chronicznych, w tym nowotworów 32, cukrzycy, otyłości i zespołu metabolicznego 33. Kwasy Omega-3 przyczyniają się do obniżenia ryzyka raka jelita grubego, raka prostaty i raka piersi 34,35,36, a także takich chorób autoimmunologicznych, jak toczeń rumieniowaty 37, reumatoidalne zapalenie stawów 38, wrzodziejące zapalenie jelita grubego 39, choroba Leśniowskiego-Crohna i łuszczyca 40. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe wpływają pozytywnie na jakość snu 41, pomagają obniżać poczucie stresu 42,43 i wspierają zdrowie psychiczne. Badania udowodniły, że osoby z zaburzeniami psychicznymi mają obniżony poziom kwasów Omega-3 w organizmie 44, a dostarczenie tego składnika np. w postaci suplementów polepsza stan takich pacjentów, łagodzi huśtawkę nastrojów, zapobiega nawrotom depresji 45,46.

To nie koniec udowodnionych korzyści. Kwasy Omega-3 pomagają także utrzymać prawidłowy profil lipidowy 47 i obniżyć ryzyko chorób serca 48. Wspierają funkcje poznawcze 49 (koncentrację, pamięć, zdolność do uczenia się) oraz regenerację mięśni w trakcie i po wysiłku 50,51. Omega-3 to także efektywny środek dbania o urodę – wspomaga walkę z niedoskonałościami skóry i poprawia jej ogólny stan 52.

Kwasy Omega-3 dla osób dojrzałych obu płci. 

W przypadku osób dojrzałych wszystkie powyżej wymienione korzyści także pozostają aktualne. Jednak po 50. roku życia szczególnego znaczenia nabierają następujące właściwości prozdrowotne kwasów Omega-3: 

  • obniżenie ryzyka zawału serca 53,54;
  • obniżenie ryzyka udaru mózgu 55;
  • pomoc w obniżeniu nadciśnienia 56;
  • obniżenie ryzyka choroby Alzheimera i innych chorób neurodegeneracyjnych 57,58,59;
  • wsparcie zdrowia oczu i ostrości widzenia 60.

          Osoby dojrzałe często mają także zaburzenia snu, obserwują u siebie pogorszenie się pamięci i nastroju, suchość skóry. W tych przypadkach kwasy Omega-3 także będą nieocenioną pomocą w dbaniu o dobre zdrowie, samopoczucie i promienny wygląd. 

          Dlaczego warto wybrać kwasy Omega-3 od nikalab?

          We wszystkich produktach nikalab znajdziesz kwasy Omega-3 (DHA i EPA) z alg, czyli pochodzące z pierwotnego źródła. Omega-3 z alg to bezpieczniejsza alternatywa do tradycyjnego oleju rybnego, o czym mówi także Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników 61. Duże ryby i produkty z nich mogą zawierać metale ciężkie i inne zanieczyszczenia, które wchłaniają z wody i pokarmu. Algi zaś, z których powstają kwasy Omega-3 w produktach nikalab, rosną w kontrolowanych warunkach, z dala od zanieczyszczeń, toksyn, metali ciężkich i alergenów. Nie mają też tak intensywnego zapachu jak olej rybny. Ich produkcja i uprawa jest przyjazna dla środowiska w odróżnieniu od przemysłowej hodowli i połowu ryb. 

          Kwasy Omega-3 od nikalab mają najwyższą jakość i najniższy znany nam na rynku wskaźnik Totox=3. Mówi on o potencjale utleniania oleju, im jest niższy – tym lepiej. 

          Innowacyjna technologia kapsułkowania DRcaps, której używamy podczas produkcji naszych suplementów diety, zapewnia także optymalne przyswajanie kwasów Omega-3 w  organizmie człowieka. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 są wchłanianie w jelicie cienkim 62. Kapsułka nikalab skutecznie omija kwasy żołądkowe i dociera aż do jelita cienkiego (więcej o tej technologii przeczytasz w osobnym artykule). W ten sposób wiesz, że kwasy Omega-3 z naszych produktów, odpowiednio się przyswoją.

          Bibliografia:

          1. Papanikolaou Y, Brooks J, Reider C, Fulgoni VL 3rd. U.S. adults are not meeting recommended levels for fish and omega-3 fatty acid intake: results of an analysis using observational data from NHANES 2003-2008. Nutr J. 2014 Apr 2;13:31. doi: 10.1186/1475-2891-13-31. Erratum in: Nutr J. 2014;13:64. PMID: 24694001; PMCID: PMC3992162.
          2. Ken D. Stark et al. Elsevier. Progress in Lipid Research. Volume 63, July 2016. Global survey of the omega-3 fatty acids, docosahexaenoic acid and eicosapentaenoic acid in the blood stream of healthy adults.
          3. Omega-3 Fatty Acids: An Essential Contribution, Harvard T.H.Chan, School of Public Health, hsph.harvard.edu, dostęp 23 listopada 2022r.
          4. Omega-3 Fatty Acids, National Institutes of Health, Office of Dietary Supplements, ods.od.nih.gov, dostęp 23 listopada 2022r.
          5. Burdge GC. Metabolism of alpha-linolenic acid in humans. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2006 Sep;75(3):161-8. doi: 10.1016/j.plefa.2006.05.013. Epub 2006 Jul 7. PMID: 16828546.
          6. Plourde M, Cunnane SC. Extremely limited synthesis of long chain polyunsaturates in adults: implications for their dietary essentiality and use as supplements. Appl Physiol Nutr Metab. 2007 Aug;32(4):619-34. doi: 10.1139/H07-034. Erratum in: Appl Physiol Nutr Metab. 2008 Feb;33(1):228-9. PMID: 17622276.
          7. Fish: Friend or Foe?, Harvard T.H. Chan, School of Public Health, hsph.harvard.edu, dostęp 25 listopada 2022r.
          8. Sprague, M., Dick, J. & Tocher, D. Impact of sustainable feeds on omega-3 long-chain fatty acid levels in farmed Atlantic salmon, 2006–2015. Sci Rep 6, 21892 (2016).
          9. Palab Ghosh, Omega-3 oils in farmed salmon 'halve in five years', bbc.com, 2016r.
          10. Singh M. Essential fatty acids, DHA and human brain. Indian J Pediatr. 2005 Mar;72(3):239-42. PMID: 15812120.
          11. Horrocks LA, Yeo YK. Health benefits of docosahexaenoic acid (DHA). Pharmacol Res. 1999 Sep;40(3):211-25. doi: 10.1006/phrs.1999.0495. PMID: 10479465.
          12. Stonehouse W. Does consumption of LC omega-3 PUFA enhance cognitive performance in healthy school-aged children and throughout adulthood? Evidence from clinical trials. Nutrients. 2014 Jul 22;6(7):2730-58. doi: 10.3390/nu6072730. PMID: 25054550; PMCID: PMC4113767.
          13. Dalton A, Wolmarans P, Witthuhn RC, van Stuijvenberg ME, Swanevelder SA, Smuts CM. A randomised control trial in schoolchildren showed improvement in cognitive function after consuming a bread spread, containing fish flour from a marine source. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2009 Feb-Mar;80(2-3):143-9. doi: 10.1016/j.plefa.2008.12.006. Epub 2009 Feb 6. PMID: 19201180.
          14. McNamara RK, Able J, Jandacek R, Rider T, Tso P, Eliassen JC, Alfieri D, Weber W, Jarvis K, DelBello MP, Strakowski SM, Adler CM. Docosahexaenoic acid supplementation increases prefrontal cortex activation during sustained attention in healthy boys: a placebo-controlled, dose-ranging, functional magnetic resonance imaging study. Am J Clin Nutr. 2010 Apr;91(4):1060-7. doi: 10.3945/ajcn.2009.28549. Epub 2010 Feb 3. PMID: 20130094; PMCID: PMC2844685.
          15. Osher Y, Belmaker RH. Omega-3 fatty acids in depression: a review of three studies. CNS Neurosci Ther. 2009 Summer;15(2):128-33. doi: 10.1111/j.1755-5949.2008.00061.x. PMID: 19499625; PMCID: PMC6494070.
          16. Nemets H, Nemets B, Apter A, Bracha Z, Belmaker RH. Omega-3 treatment of childhood depression: a controlled, double-blind pilot study. Am J Psychiatry. 2006 Jun;163(6):1098-100. doi: 10.1176/ajp.2006.163.6.1098. PMID: 16741212.
          17. Trebatická J, Hradečná Z, Böhmer F, Vaváková M, Waczulíková I, Garaiova I, Luha J, Škodáček I, Šuba J, Ďuračková Z. Emulsified omega-3 fatty-acids modulate the symptoms of depressive disorder in children and adolescents: a pilot study. Child Adolesc Psychiatry Ment Health. 2017 Jul 5;11:30. doi: 10.1186/s13034-017-0167-2. PMID: 28690672; PMCID: PMC5497377.
          18. Heilskov Rytter MJ, Andersen LB, Houmann T, Bilenberg N, Hvolby A, Mølgaard C, Michaelsen KF, Lauritzen L. Diet in the treatment of ADHD in children - a systematic review of the literature. Nord J Psychiatry. 2015 Jan;69(1):1-18. doi: 10.3109/08039488.2014.921933. Epub 2014 Jun 16. PMID: 24934907.
          19. Montgomery P, Burton JR, Sewell RP, Spreckelsen TF, Richardson AJ. Fatty acids and sleep in UK children: subjective and pilot objective sleep results from the DOLAB study--a randomized controlled trial. J Sleep Res. 2014 Aug;23(4):364-88. doi: 10.1111/jsr.12135. Epub 2014 Mar 8. PMID: 24605819; PMCID: PMC4263155.
          20.  Li J, Xun P, Zamora D, Sood A, Liu K, Daviglus M, Iribarren C, Jacobs D Jr, Shikany JM, He K. Intakes of long-chain omega-3 (n-3) PUFAs and fish in relation to incidence of asthma among American young adults: the CARDIA study. Am J Clin Nutr. 2013 Jan;97(1):173-8. doi: 10.3945/ajcn.112.041145. Epub 2012 Nov 28. PMID: 23193002; PMCID: PMC3522136.
          21. Nagakura T, Matsuda S, Shichijyo K, Sugimoto H, Hata K. Dietary supplementation with fish oil rich in omega-3 polyunsaturated fatty acids in children with bronchial asthma. Eur Respir J. 2000 Nov;16(5):861-5. doi: 10.1183/09031936.00.16586100. PMID: 11153584.
          22. Stene LC, Joner G; Norwegian Childhood Diabetes Study Group. Use of cod liver oil during the first year of life is associated with lower risk of childhood-onset type 1 diabetes: a large, population-based, case-control study. Am J Clin Nutr. 2003 Dec;78(6):1128-34. doi: 10.1093/ajcn/78.6.1128. PMID: 14668274.
          23. Hoare S, Lithander F, van der Mei I, Ponsonby AL, Lucas R; Ausimmune Investigator Group. Higher intake of omega-3 polyunsaturated fatty acids is associated with a decreased risk of a first clinical diagnosis of central nervous system demyelination: Results from the Ausimmune Study. Mult Scler. 2016 Jun;22(7):884-92. doi: 10.1177/1352458515604380. Epub 2015 Sep 11. PMID: 26362904.
          24. Zimmer, P. Sieroszewski, P. Oszukowski, H.Huras, T.Fuchs, A.Pawłosek, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020 tom 5, nr 4, strony 170–181
          25. Parchem K., Bartoszek A., “Fosfolipidy oraz produkty ich hydrolizy  jako żywieniowe czynniki prewencyjne w chorobach cywilizacyjnych”. Postepy Hig Med Dosw. 2016; 70: 1343–1361.
          26. Bakouei F., Delavar M.A., Mashayekh-Amiri S. i inni, “Efficacy of n-3  fatty acids supplementation on the prevention of pregnancy in duced-hypertension or preeclampsia: A systematic review and  meta-analysis”. Taiwan J Obstet Gynecol. 2020; 59(1): 8–15.
          27. Kar S., Wong M., Rogozinska E., et al., “Effects of omega-3 fatty acids  in prevention of early preterm delivery: a systematic review and  meta-analysis of randomized studies”. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2016; 198: 40–46.
          28. Cheruku SR, Montgomery-Downs HE, Farkas SL, Thoman EB, Lammi-Keefe CJ. Higher maternal plasma docosahexaenoic acid during pregnancy is associated with more mature neonatal sleep-state patterning. Am J Clin Nutr. 2002 Sep;76(3):608-13. doi: 10.1093/ajcn/76.3.608. Erratum in: Am J Clin Nutr. 2003 Dec;78(6):1227. PMID: 12198007.
          29. Juber BA, Jackson KH, Johnson KB, Harris WS, Baack ML. Breast milk DHA levels may increase after informing women: a community-based cohort study from South Dakota USA. Int Breastfeed J. 2017 Jan 28;12:7. doi: 10.1186/s13006-016-0099-0. PMID: 28149321; PMCID: PMC5273852.
          30. Tai EK, Wang XB, Chen ZY. An update on adding docosahexaenoic acid (DHA) and arachidonic acid (AA) to baby formula. Food Funct. 2013 Dec;4(12):1767-75. doi: 10.1039/c3fo60298b. Epub 2013 Oct 22. PMID: 24150114.
          31. Karowicz-Bilińska A., Nowak-Markwitz E., Opala T. i inni, "Rekomendacje PTG w zakresie stosowania witamin u mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących", Ginekol Pol. 2014r.
          32.  Coussens LM, Werb Z. Inflammation and cancer. Nature. 2002 Dec 19-26;420(6917):860-7. doi: 10.1038/nature01322. PMID: 12490959; PMCID: PMC2803035.
          33. Lumeng CN, Saltiel AR. Inflammatory links between obesity and metabolic disease. J Clin Invest. 2011 Jun;121(6):2111-7. doi: 10.1172/JCI57132. Epub 2011 Jun 1. PMID: 21633179; PMCID: PMC3104776.
          34. Evropi Theodoratou et al. Am J Epidemiol. 2007 Jul 15;166(2):181-95. Dietary fatty acids and colorectal cancer: a case-control study.
          35. Pierre Astorg: Cancer Causes Control. 2004 May;15(4):367-86. Dietary N-6 and N-3 polyunsaturated fatty acids and prostate cancer risk: a review of epidemiological and experimental evidence.
          36. Carol J Fabian et al. Breast Cancer Research. Published: 04 May 2015. Omega-3 fatty acids for breast cancer prevention and survivorship.
          37.  Duffy EM, Meenagh GK, McMillan SA, Strain JJ, Hannigan BM, Bell AL. The clinical effect of dietary supplementation with omega-3 fish oils and/or copper in systemic lupus erythematosus. J Rheumatol. 2004 Aug;31(8):1551-6. PMID: 15290734.
          38. Berbert AA, Kondo CR, Almendra CL, Matsuo T, Dichi I. Supplementation of fish oil and olive oil in patients with rheumatoid arthritis. Nutrition. 2005 Feb;21(2):131-6. doi: 10.1016/j.nut.2004.03.023. PMID: 15723739.
          39. Papadia C, Coruzzi A, Montana C, Di Mario F, Franzè A, Forbes A. Omega-3 fatty acids in the maintenance of ulcerative colitis. JRSM Short Rep. 2010 Jun 30;1(1):15. doi: 10.1258/shorts.2010.010004. PMID: 21103107; PMCID: PMC2984332.
          40. Balbás GM, Regaña MS, Millet PU. Study on the use of omega-3 fatty acids as a therapeutic supplement in treatment of psoriasis. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2011;4:73-7. doi: 10.2147/CCID.S17220. Epub 2011 Jun 20. PMID: 21760742; PMCID: PMC3133503.
          41. Del Brutto et al. Dietary fish intake and sleep quality: a population-basedstudy. Sleep Med., vol. 17, pg. 126-128, 2016.
          42. Madison, A.A., Belury, M.A., Andridge, R.et al. Omega-3 supplementation and stress reactivity of cellular aging biomarkers: an ancillary substudy of a randomized, controlled trial in midlife adults. Mol Psychiatry 26,3034–3042 (2021).
          43. "Can Omega-3 Reduce Stress?", OmegaQuant, 3.0.2021, omegaquant.com.
          44. Grosso G, Galvano F, Marventano S, Malaguarnera M, Bucolo C, Drago F, Caraci F. Omega-3 fatty acids and depression: scientific evidence and biological mechanisms. Oxid Med Cell Longev. 2014;2014:313570. doi: 10.1155/2014/313570. Epub 2014 Mar 18. PMID: 24757497; PMCID: PMC3976923.
          45. Grosso G, Galvano F, Marventano S, Malaguarnera M, Bucolo C, Drago F, Caraci F. Omega-3 fatty acids and depression: scientific evidence and biological mechanisms. Oxid Med Cell Longev. 2014;2014:313570. doi: 10.1155/2014/313570. Epub 2014 Mar 18. PMID: 24757497; PMCID: PMC3976923.
          46.  Peet M, Stokes C. Omega-3 fatty acids in the treatment of psychiatric disorders. Drugs. 2005;65(8):1051-9. doi: 10.2165/00003495-200565080-00002. PMID: 15907142.
          47. Ann C Skulas-Ray et al. Circulation. 2019 Sep 17;140(12):e673-e691. Omega-3 Fatty Acids for the Management of Hypertriglyceridemia: A Science Advisory From the American Heart Association.
          48. Soumia Peter et al. Endocrinol Metab. 2013 May-Jun; 17(3): 422–429. A fish a day keeps the cardiologist away! – A review of the effect of omega-3 fatty acids in the cardiovascular system.
          49. EFSA Journal 2010;8(10):1796. Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to eicosapentaenoic acid (EPA), docosahexaenoic acid (DHA), docosapentaenoic acid (DPA).
          50. Philpott et al. Applications of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation for sport performance. Res Sports Med., vol. 27, no. 2, pg.219-237, 2019.
          51. Macartney et al. Intrinsic heart rate recovery after dynamic exercise is improved with an increased omega-3 index in healthy males. Br J Nutr., vol. 112, no. 2, pg. 1984-1992, 2014.
          52. Anamaria Balić et al. Int J Mol Sci. 2020 Feb; 21(3): 741. Published online 2020 Jan 23. Omega-3 Versus Omega-6 Polyunsaturated Fatty Acids in the Prevention and Treatment of Inflammatory Skin Diseases.
          53. Iqbal T, Miller M. A Fishy Topic: VITAL, REDUCE-IT, STRENGTH, and Beyond: Putting Omega-3 Fatty Acids into Practice in 2021. Curr Cardiol Rep. 2021 Jul 11;23(8):111. doi: 10.1007/s11886-021-01527-x. PMID: 34247311.
          54. Ann C Skulas-Ray et al. Circulation. 2019 Sep 17;140(12):e673-e691. Omega-3 Fatty Acids for the Management of Hypertriglyceridemia: A Science Advisory From the American Heart Association.
          55. Skerrett PJ, Hennekens CH. Consumption of fish and fish oils and decreased risk of stroke. Prev Cardiol. 2003 Winter;6(1):38-41. doi: 10.1111/j.1520-037x.2003.00959.x. PMID: 12624561.
          56. Cazzola R, Russo-Volpe S, Miles EA, Rees D, Banerjee T, Roynette CE, Wells SJ, Goua M, Wahle KW, Calder PC, Cestaro B. Age- and dose-dependent effects of an eicosapentaenoic acid-rich oil on cardiovascular risk factors in healthy male subjects. Atherosclerosis. 2007 Jul;193(1):159-67. doi: 10.1016/j.atherosclerosis.2006.06.008. Epub 2006 Aug 1. PMID: 16879829.
          57. Fotuhi M, Mohassel P, Yaffe K. Fish consumption, long-chain omega-3 fatty acids and risk of cognitive decline or Alzheimer disease: a complex association. Nat Clin Pract Neurol. 2009 Mar;5(3):140-52. doi: 10.1038/ncpneuro1044. PMID: 19262590.
          58. Cole GM, Ma QL, Frautschy SA. Omega-3 fatty acids and dementia. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2009 Aug-Sep;81(2-3):213-21. doi: 10.1016/j.plefa.2009.05.015. Epub 2009 Jun 12. PMID: 19523795; PMCID: PMC4019002.
          59. Mohajeri MH, Troesch B, Weber P. Inadequate supply of vitamins and DHA in the elderly: implications for brain aging and Alzheimer-type dementia. Nutrition. 2015 Feb;31(2):261-75. doi: 10.1016/j.nut.2014.06.016. Epub 2014 Jul 24. PMID: 25592004.
          60. Tulay Cakiner-Egilmez. Insight. Oct-Dec 2008;33(4):20-5; quiz 26-7. Omega 3 fatty acids and the eye.
          61. Karowicz-Bilińska A., Nowak-Markwitz E., Opala T. i inni, "Rekomendacje PTG w zakresie stosowania witamin u mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących", Ginekol Pol. 2014r.
          62. Sneh Punia, Kawaljit Singh Sandhu, Anil Kumar Siroha, Sanju Bala Dhull, Omega 3-metabolism, absorption, bioavailability and health benefits–A review, PharmaNutrition, Volume 10, 2019.

           

          Wydawca nie prowadzi działalności leczniczej.