Okładka artykułu „Dlaczego budujemy bazy? Psychologia bezpieczeństwa” przedstawiająca symboliczne ujęcie poczucia bezpieczeństwa i potrzeby ochrony.

Dlaczego budujemy bazy? Psychologia bezpieczeństwa

Aktualizacja: 15/09/2025
Czas czytania: 1 min
Autor: Dawid Krawczyk
Sprawdzone przez eksperta

Każde dziecko budowało kiedyś bazę z poduszek, koców albo gałęzi. To nie tylko zabawa – to naturalna potrzeba bezpieczeństwa i tworzenia własnego mikroświata. W dorosłym życiu ta sama potrzeba wraca w innej formie: w relacjach, odpoczynku i dbaniu o siebie. Więcej dowiesz się w tym artykule.

Wszystko zaczyna się od bazy

Nie wiem jak Ty, ale ja w dzieciństwie regularnie budowałem bazy. Ze wszystkiego, co wpadło mi w ręce. Poduszki ściągnięte z wersalki? Koce? Narzuta? Nadawały się idealnie. A jak dorosłem i byłem już trochę silniejszy to targałem najpierw pufę, a później cięższy fotel.

Domowe bazy z mebli i poduszek były tak naprawdę rozgrzewką do tych małych fortów budowanych w naturze – na podwórku i podczas wyjazdów do lasu. Wtedy w ruch szły gałęzie, sznurki, pieńki, a raz nawet drewniane skrzynki po jabłkach z okolicznego warzywniaka.

Spacerując ostatnio po lesie w okolicach Otwocka widziałem chłopaków, którzy buszowali między drzewami szukając idealnych gałęzi. Z rozmowy ze znajomymi szybko wynikło, że każdy z nas ma podobne – dobre – wspomnienia z budowaniem bazy.

Jedni nazywali ją schronem, inni domkiem, jeszcze inni szałasem, ale każdy z nas miał tę dziecięcą potrzebę, żeby schować się w miejscu, które było naszą bazą.

Psychologia dziecięcych kryjówek

Zaintrygowało mnie, skąd się ta potrzeba bierze i zacząłem szukać odpowiedzi. Wpisując do wyszukiwarki pytanie o psychologiczne podstawy dziecięcych baz nie liczyłem na wiele.

Okazało się jednak, że nauka bada to zjawisko całkiem wnikliwie. I rzeczywiście, wiele dzieci niezależnie od miejsca zamieszkania, kultury czy pokolenia, odruchowo buduje schrony z narzut i koców.

Dowiedz się więcej: Czy rodzicielstwo bliskości oznacza poświęcanie się dla dziecka?

Hart i Sobel o bazach dzieci

Już w latach 70. XX wieku Roger Hart – psycholog środowiskowy i badacz dziecięcej przestrzeni – udokumentował, że niemal każde dziecko w badanej przez niego społeczności w amerykańskim stanie Vermont zbudowało choć jedną własną kryjówkę(1).

W ślad za Hartem poszedł David Sobel, edukator i psycholog rozwojowy, który analizował to zjawisko w różnych częściach świata – od hrabstwa Devon w Anglii po karaibskie wyspy. Dziecięcym bazom poświęcił całą książkę „Children’s Special Places”(2).

Dowodzi, że potrzeba budowania schronień pojawia się we „wczesnym środku dzieciństwa” – zwykle między 6. a 12. rokiem życia – i jest wyrazem naturalnego dążenia do autonomii, kontroli nad przestrzenią, a przede wszystkim ma na celu stworzenie własnego, bezpiecznego mikroświata.

„Kiedy dziecko buduje bazę, to nie tylko się bawi – ono konstruuje świat na własnych zasadach. I właśnie dlatego baza daje tak silne poczucie bezpieczeństwa.”

Przeczytaj także: Nie zostawiaj dziecka, by płakało. Tul, odpowiadaj, bądź obecna →

Poczucie bezpieczeństwa a rozwój

Jako dorośli już raczej rzadko budujemy bazy z poduszek. Choć wcale nie znaczy to, że nie potrzebujemy własnego miejsca, które dawałoby nam ten emocjonalny spokój.

Nie jest przypadkiem, że to właśnie w czasie pandemii COVID-19 Washington Post opublikował artykuł o tym, jak dzieci i dorośli wrócili do tworzenia domowych fortów(3). Kiedy świat staje się nieprzewidywalny i chaotyczny, w naturalny sposób próbujemy go oswoić. Baza – nawet symboliczna – to sposób na odzyskanie kontroli.

Bezpieczna więź i zdrowie psychiczne

Z kolei poczucie bezpieczeństwa jest bazą, na której budujemy wszystko, co ważne: zaufanie, relacje, zdolność do odpoczynku i rozwoju.

Zobacz również: Jak stres wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne – i jak się chronić?

To nie slogan z Instagrama, tylko wniosek z wieloletnich badań prowadzonych przez zespół naukowców z Uniwersytetu w Minnesocie(4).

„Dzieci, które już jako niemowlęta miały bezpieczną więź z opiekunem, były później lepiej oceniane przez nauczycieli, miały bliższe przyjaźnie jako nastolatki, a w dorosłości tworzyły zdrowsze, bardziej wspierające związki. Rzadziej doświadczały w nich trudnych emocji i lepiej radziły sobie w sytuacjach konfliktowych.” 

Kiedy czujemy się bezpieczni, nie musimy być w stanie ciągłej gotowości do walki. Nie zużywamy energii na czujność, nie reagujemy napięciem na każdą zmianę. Możemy się otworzyć, uczyć, kochać.

Sprawdź też: Przytulanie a zdrowie – jak czułość wspiera odporność i serce?

Dorosłe bazy – nowe sposoby na poczucie bezpieczeństwa

A jak zadbać o bezpieczeństwo kiedy wyrośniemy z bazy z poduszek i foteli?

Każdy z nas miał kiedyś swoją bazę – zbudowaną z koca, poduszek, foteli i wyobraźni. To tam chowaliśmy się przed światem, tworząc swój własny mikroświat bezpieczeństwa.

Ale dorastamy. Bazy z dzieciństwa zostają za nami, a ich miejsce zajmują inne formy ochrony – te, które budujemy już świadomie.

Filary bezpieczeństwa: sen, ruch, dieta

Dorosła baza to coś więcej niż schronienie. To codzienne wybory, które składają się na nasze samopoczucie i zdrowie – psychiczne, fizyczne i emocjonalne.

  • stabilne relacje z ludźmi, którzy nas wspierają i akceptują,

  • ruch – dodaje energii i pomaga zrzucić napięcia,

  • sen – regeneruje nie tylko ciało, ale i głowę,

  • dbanie o organizm od środka, czyli świadome wspieranie go w tym, czego potrzebuje.

Dowiedz się więcej: Czy emocje odgrywają kluczową rolę w procesie długowieczności?

nikalab – baza XXI wieku

Właśnie tu wchodzi nikalab – baza XXI wieku, tylko że od wewnątrz – linia podstawowych suplementów dla kobiet, mężczyzn i dzieci została zaprojektowana tak, by uzupełniać to, czego często brakuje w codziennej diecie.

Bez udziwnień, bez zbędnych wypełniaczy – za to z nauką w tle i realnym wpływem na samopoczucie.

Dowiedz się więcej: Suplementacja, która działa – dlaczego prostota działa najlepiej?

Bezpieczeństwo w dorosłym świecie to nie tylko dach nad głową. To codzienna troska o siebie i tych, których kochamy. A jeśli możemy zbudować nową bazę – mądrze, odpowiedzialnie i nowocześnie – to czemu by nie?

Suplementy nikalab dla kobiet, mężczyzn i dzieci

Zacznij od tego, co ważne na co dzień. Dla kondycji całego organizmu, samopoczucia, wyglądu.

Bazy na co dzień dla kobiet, mężczyzn i dzieci od nikalab – to połączenie kwasów Omega-3 (DHA + EPA) z alg, witaminy D3 z alg i innych wybranych witamin i minerałów tak ważnych codziennie, na danym etapie życia. Połączenia, które dbają o organizm wielowymiarowo.

FAQ: najczęstsze pytania

  • Dlaczego dzieci budują bazy i kryjówki?
    Dzieci instynktownie tworzą bazy z poduszek, koców czy gałęzi, aby poczuć autonomię i kontrolę nad własnym światem. To także sposób na wyrażenie kreatywności i stworzenie bezpiecznego mikroświata, w którym mogą odpocząć od bodźców zewnętrznych. Psychologowie tacy jak Roger Hart(1) i David Sobel(2) pokazali, że to zjawisko jest uniwersalne – niezależne od kultury czy pokolenia.
  • Jak poczucie bezpieczeństwa w dzieciństwie wpływa na nas w dorosłości?
    Poczucie bezpieczeństwa to fundament zdrowych relacji, zaufania i umiejętności odpoczynku. Badania Uniwersytetu w Minnesocie udowodniły, że osoby, które miały bezpieczną więź z opiekunami, lepiej radzą sobie w związkach, rzadziej doświadczają trudnych emocji i łatwiej rozwiązują konflikty(4). Bez bezpieczeństwa żyjemy w trybie „ciągłej gotowości”, co wyczerpuje nasze ciało i psychikę.
  • Jakie składniki są najważniejsze dla kobiet na co dzień?
    W codziennej diecie kobiet szczególne znaczenie mają:
    • Kwasy Omega-3 (DHA + EPA) – przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania serca(5), dbają o ogólną kondycję skóry, zapobiegają stanom zapalnym i wspierają walkę z niedoskonałościami(6) oraz wspomagają funkcjonowanie mózgu, w tym koncentrację, uczenie się i pamięć(7).
    • Witamina D3 – przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego(8) oraz do utrzymania prawidłowego stanu kości i funkcjonowania mięśni(9,10).
    • Witamina B12 – przyczynia się do prawidłowego metabolizmu energetycznego oraz do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia(11,12), prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego(13) i psychologicznego(14).
    • Witamina B9 (kwas foliowy) – ważny nie tylko w ciąży, może opóźniać starzenie mózgu i obniżać ryzyko demencji(15).
    • Witamina B4 (cholina) – przyczynia się do prawidłowego metabolizmu lipidów(16) oraz do utrzymania prawidłowego funkcjonowania wątroby(17).

    Wszystkie składniki znajdziesz w Baza na co dzień Kobieta • Ja i Baza na co dzień Kobieta • Ja+ (anti-ageing) od nikalab.
  • Jakie składniki są najważniejsze dla mężczyzn na co dzień?
    W codziennej diecie mężczyzn szczególne znaczenie mają:
    • Kwasy Omega-3 (DHA + EPA) – przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania serca(5) oraz wspomagają funkcjonowanie mózgu, w tym koncentrację, uczenie się i pamięć(7).
    • Witamina D3 – przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego(8) oraz do utrzymania prawidłowego stanu kości i funkcjonowania mięśni(9,10).
    • Witamina B4 (cholina) – przyczynia się do prawidłowego metabolizmu lipidów(16) oraz do utrzymania prawidłowego funkcjonowania wątroby(17).
    • Witamina B9 (kwas foliowy) – może opóźniać starzenie mózgu i obniżać ryzyko demencji(15).
    • Witamina B12 – przyczynia się do prawidłowego metabolizmu energetycznego oraz do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia(11,12), prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego(13) i psychologicznego(14).
    • Cynk – przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu testosteronu we krwi(19).
    • Selen – przyczynia się do prawidłowej płodności i reprodukcji(20), pomaga wyprodukować odpowiednią liczbę zdrowych plemników(21) oraz przyczynia się do prawidłowej spermatogenezy(22).

    Wszystkie składniki znajdziesz w Baza na co dzień Mężczyzna • Ja oraz Baza na co dzień Mężczyzna • Ja+ (anti-ageing) od nikalab.
  • Jakie witaminy i minerały są najważniejsze dla dzieci?
    W codziennej diecie dzieci szczególne znaczenie mają:
    • Kwasy Omega-3 (DHA + EPA) – przyczyniają się do utrzymania prawidłowego funkcjonowania mózgu(23), wspierają prawidłową pracę serca(5) oraz dbają o ogólną kondycję skóry, zapobiegają stanom zapalnym i wspierają walkę z niedoskonałościami(6).
    • Witamina D3 – przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego(8) oraz do utrzymania prawidłowego stanu kości i funkcjonowania mięśni(9,10).
    • Witamina B12 – wspiera pracę układu nerwowego(13) oraz przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania funkcji psychologicznych(14).
    • Witamina C – wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego(24) oraz wspiera organizm w trakcie oraz po intensywnym wysiłku fizycznym(25).
    • Jod – przyczynia się do prawidłowego wzrostu dzieci(26).

    Wszystkie składniki znajdziesz w Baza na co dzień Dziecko • Ja (3+ lat) od nikalab.
  • Co wyróżnia suplementy diety nikalab?
    Nowatorskie produkty nikalab mają jakościowe, wegańskie składniki od sprawdzonych dostawców i transparentną ścieżkę produkcji, którą możesz z łatwością prześledzić. Znakomicie przyswajalne, innowacyjne suplementy są zamknięte w pełni biodegradowalnych i kompostowalnych opakowaniach.
Źródła:
Artykuł ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie stanowi porady medycznej, farmaceutycznej ani dietetycznej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane jako substytut profesjonalnej konsultacji ze specjalistą. Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety i zdrowego trybu życia.

Najnowsze artykuły

Bądź na bieżąco! Czytaj nasze najnowsze wpisy, odkrywaj aktualne tematy i rozwijaj swoją wiedzę oraz korzystaj z praktycznych porad każdego dnia z blogiem nikaMag.

Okładka artykułu „Dlaczego budujemy bazy? Psychologia bezpieczeństwa” przedstawiająca symboliczne ujęcie poczucia bezpieczeństwa i potrzeby ochrony.
Porady i inspiracje

Dlaczego budujemy bazy? Psychologia bezpieczeństwa

Każde dziecko budowało kiedyś bazę z poduszek, koców albo gałęzi. To nie tylko zabawa – to naturalna potrzeba bezpieczeństwa i tworzenia własnego mikroświata. W dorosłym życiu ta sama potrzeba wraca...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej
Butelki alkoholu ustawione na półce w barze, podświetlone czerwonym światłem – ilustracja do artykułu o trendzie niepicia alkoholu i jego wpływie na zdrowie.
Porady i inspiracje

Niepicie alkoholu – nowy trend i jego wpływ na zdrowie

Coraz więcej osób wybiera napoje bezalkoholowe, a trend niepicia alkoholu staje się coraz bardziej widoczny – na imprezach, w sklepach, w popkulturze. Czy to tylko chwilowa moda, czy świadomy świadomy...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej
Czarny notes z napisem „PLAN:” i żółty długopis na zielonym tle – symbolizuje planowanie oraz artykuł „Czy nadmiar decyzji odbiera Ci spokój? O odpoczynku bez planu”.
Porady i inspiracje

Czy nadmiar decyzji odbiera Ci spokój? O odpoczynku bez planu

Czas wolny to nie zawsze prawdziwy odpoczynek. Często próbujemy „dobrze go wykorzystać” – nadrabiając lektury, rozwój osobisty, aktywności. Tymczasem paradoksalnie to właśnie rezygnacja z nadmiaru może dać najwięcej. Mniej książek,...
Czas czytania: 1 min
Czytaj więcej